امامت در امتداد نبوت
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: آیه،
سوره انبیاء،
امامت،
نبوت، هدایت الهی،
زکات،
نماز.
پرسش: تفسیر آیه ۷۳ سوره انبیاء را بیان کنید؟
پاسخ: این هدایتی که
خداوند آن را قرار داده و از شئون امام است به معنای ارائه طریق نیست، چون خداوند این مقام امامت را بعد از نبوت قرار داده است؛ لذا امامت به معنای رساندن به مطلوب می‌باشد؛ یعنی نوعی تصرف تکوینی در نفوس که به وسیله آن راه را برای سوق دادن دل‌ها به سوی
کمال و انتقال دادن آنها به مقامات بالاتر، هموار می‌سازد. پس امامت و
هدایت به امر خدا، از فیوضات معنوی و مقامات باطنی است که
مؤمنان به وسیله
عمل صالح به سوی آن هدایت شده و به
رحمت پروردگارشان ملبس می‌گردند و خود
امام قبل از هر کس متلبس به آن هدایت است و سایرین، هر کس به مقدار
استعداد خود از آن بهره‌مند می‌شود و از همین‌جا معلوم می‌شود که امام واسطه اخذ فیوضات ظاهری و باطنی برای مردم است. آن‌گاه عبارت «اوحینا الیهم فعل الخیرات....» دلالت می‌کند که فعل
خیرات تحقق یافته، یعنی
وحی متعلق به فعل از ایشان صادر شده و عمل خیرات که از ایشان صادر گردیده، به واسطه وحی و دلالتی باطنی و الهی بوده که مقارن با آن صورت می‌گرفته و این وحی، غیر از وحی مشرعی است که فعل را
تشریع می‌کند و انجام آن را بر طبق آنچه تشریع شده، مترتب می‌سازد. چون بلافاصله بعد از آن می‌فرماید: «و کانوا لنا عابدین»؛ یعنی
ائمه، قبل از وحی هم خدا را
عبادت می‌کرده‌اند و اعمالشان مطابق وحی تشریعی بوده است. پس این وحی آنها،
وحی تسدید و تأیید است نه
وحی تشریع. ماحصل کلام اینکه
ائمه، مؤید به
روح القدس،
روح طهارت و مؤید به قوتی ربانی هستند که آنها را به انجام خیرات و
اقامه نماز و دادن زکات (
انفاق مالی) دعوت می‌کند.
«
وَ جَعَلْناهُمْ اَئِمَّةً یهْدُونَ بِاَمْرِنا وَ اَوْحَینا اِلَیهِمْ فِعْلَ الْخَیراتِ وَ اِقامَ الصَّلاةِ وَ اِیتاءَ الزَّکاةِ وَ کانُوا لَنا عابِدِینَ»؛
و آنان را پیشوایانی قرار دادیم که به فرمان ما (مردم را)
هدایت می‌کردند و به آنان، انجام کارهای نیک و برپایی
نماز و پرداخت زکات را وحی کردیم و آنان فقط عبادت‌کنندگان ما بودند.
از آیه مذکور می‌توان به نکاتی مهم دست یافت:
امامت نیز همچون نبوت، باید با انتخاب
خداوند باشد: «
وَ جَعَلْناهُمْ اَئِمَّةً».
پیامبران بزرگ علاوه بر مقام رسالت (رساندن پیام وحی)، امامت و رهبری جامعه را نیز بر عهده داشته‌اند: «
وَ جَعَلْناهُمْ اَئِمَّةً».
اگر
امامت با زور و قلدری به دست آید، دعوت به دوزخ است: «اَئِمَّةً یدْعُونَ اِلَی النَّارِ»؛ اما اگر
خداوند آن را عنایت فرمود، مبارک و در مسیر
حق خواهد بود: «
وَ جَعَلْناهُمْ اَئِمَّةً یهْدُونَ بِاَمْرِنا».
هدایت کردن
انبیا، نه از پیش خود و سلیقه شخصی است: «
ما ینْطِقُ عَنِ الْهَوی»؛
بلکه با فرمان خداست: «
یهْدُونَ بِاَمْرِنا».
توجه به انجام کارهای
خیر، از الطاف ویژه الهی است: «
اَوْحَینا اِلَیهِمْ فِعْلَ الْخَیراتِ».
نماز و
زکات در میان کارهای خیر، جایگاهی ویژه دارند: «
فِعْلَ الْخَیراتِ وَ اِقامَ الصَّلاةِ وَ اِیتاءَ الزَّکاةِ».
نماز و زکات، دو رکن اساسی در همه
ادیان بوده است: «
اِقامَ الصَّلاةِ وَ اِیتاءَ الزَّکاةِ».
بدون نماز و زکات،
انسان به درجه
بندگی خدا نمی‌رسد: «
اِقامَ الصَّلاةِ وَ اِیتاءَ الزَّکاةِ وَ کانُوا لَنا عابِدِینَ».
رهبران الهی، بندگان مخلص خدا هستند: «
کانُوا لَنا عابِدِینَ».
نعمت‌های الهی، ما را از
بندگی خدا غافل نسازد: «
وَوَهَبْنَا لَهُ إِسْحَقَ وَيَعْقُوبَ نَافِلَةً وَكُلًّا جَعَلْنَا صَالِحِينَوَ جَعَلْناهُمْ اَئِمَّةً یهْدُونَ بِاَمْرِنا وَ اَوْحَینا اِلَیهِمْ فِعْلَ الْخَیراتِ وَ اِقامَ الصَّلاةِ وَ اِیتاءَ الزَّکاةِ وَ کانُوا لَنا عابِدِینَ».
انبیا با اینکه به مقام رهبری «
جَعَلْناهُمْ اَئِمَّةً» نائل آمدند، اما با این وجود، باز بنده
خدا هستند: «وَ کانُوا لَنا عابِدِینَ».
دین از
سیاست جدا نیست: «
جَعَلْناهُمْ اَئِمَّةً یهْدُونَ بِاَمْرِنا ... کانُوا لَنا عابِدِینَ».
رهبر باید به آنچه
هدایت می‌کند، عامل باشد: «
اَئِمَّةً یهْدُونَ ... کانُوا لَنا عابِدِینَ».
سایت حوزه نت، برگرفته از مقاله «امامت در امتداد نبوت»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۰۸/۲۳.
