• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

اصحاب پیامبر و شهدا کربلا

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: اصحاب، شهدای کربلا، حضرت محمد، عاشورا.

پرسش: چند نفر از شهدای قیام امام حسین (علیه‌السّلام) از اصحاب رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) بودند؟

پاسخ: آنچه که در میان عاشورا پژوهان متاخر و بر اثر تحقیقات آنان مشهور شده، این است که در میان یاران امام حسین (علیه‌السّلام)، پنج نفر از اصحاب پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) بوده‌اند که در جریان نهضت عاشورا به شهادت رسیدند. این پنج نفر؛ انس بن حرث، هانی بن عروه، مسلم بن عوسجه، حبیب بن مظاهر و عبدالله بن یقطر می‌باشند.




با توجه به این که قیام امام حسین (علیه‌السّلام) در سال شصت و یک هجری اتفاق افتاد، اگرچه وجود برخی از صحابه پیامبر اسلام (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در میان یاران امام حسین (علیه‌السّلام) دور از واقع نیست؛ زیرا همسن و سال‌های امام و کسانی که چند سالی از ایشان از نظر سنی بزرگ‌تر بودند، زمان حضرت رسول (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) را درک کرده بودند و در زمان واقعه کربلا، بیشتر از شصت سال سن داشتند. اما اگر از صحابه پیامبر اسلام هم کسی در میان یاران ابا عبدالله وجود نداشت، چیزی از حقانیت قیام عاشورا کم نمی‌کرد؛ به دلیل آن که صحابه پیامبر اکثرا -به جهت فاصله زمانی عاشورا با زمان رسول خدا- یا در قید حیات نبودند و یا سن آنها زیاد بود که به جهت کهولت سن نمی‌توانستند در جنگ شرکت کنند. در عین حال، در میان یاران امام حسین (علیه‌السّلام) نام پنج نفر از اصحاب پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) ذکر شده است که در زمره شهیدان کربلا محسوب می‌شوند. این پنج نفر از این قرار‌اند:

۱.۱ - انس بن حارث کاهلی

سماوی در کتاب "ابصار العین فی انصار الحسین" نام انس بن حارث را جزو شهدای کربلا می‌آورد.
[۱] سماوی، محمد بن طاهر، ابصار العین فی انصار الحسین، ص۱۹۲، تحقیق محمد جعفر طبسی، پژوهشکده تحقیقات اسلامی، قم، ۱۳۸۴ش.

شیخ طوسی ایشان را هم جزو اصحاب رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) آورده، و هم جزو کسانی که با امام حسین (علیه‌السّلام) به شهادت رسیده است، و هنگامی که در ردیف اصحاب پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) می‌آورد، تذکر می‌دهد که وی در رکاب امام حسین (علیه‌السّلام) به شهادت رسیده است. وی آن چنان بزرگ مرتبه و مشهور بوده است که به نقل علامه محسن امین در اعیان الشیعه ، کمیت بن زید ؛ شاعر معروف اهل بیت (علیه‌السّلام) از او در اشعارش نام برده است، آن جا که می‌گوید:
سوی عصبة فیهم حبیب معفر ••• قضی نحبه و الکاهلی مرمل

۱.۲ - حبیب بن مظهر

حبیب بن مظهر از اصحاب حضرت رسول (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و از بزرگ‌ترین یاران امام علی (علیه‌السّلام) است که در هر سه جنگ صفین، نهروان و جمل شرکت داشت.
[۶] محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا، ص۱۵۱، نشر معروف، قم، ۱۳۸۱ش.
شیخ طوسی وی را جزو اصحاب پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) نیاورده است، اگر چه از او در یاران و اصحاب امام علی (علیه‌السّلام) و امام حسن و امام حسین (علیه‌السّلام) نام برده است. برخی از علما؛ مانند صاحب کتاب ابصار العین، نام او را در شمار، اصحاب رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) آورده‌اند که در کربلا شهید شده‌اند.
[۸] سماوی، محمد بن طاهر، ابصار العین، ص۱۹۳.


۱.۳ - مسلم بن عوسجه

مسلم بن عوسجه در کتاب ابصار العین جزو اصحاب پیامبر و امام علی (علیه‌السّلام) به شمار رفته است،
[۹] سماوی، محمد بن طاهر، ابصار العین، ص۱۹۳.
علامه محسن امین نیز در کتاب اعیان الشیعه در بیان اصحاب امام حسین (علیه‌السّلام)، از وی به عنوان صحابی یاد می‌کند.

۱.۴ - هانی بن عروه

هانی بن عروه یکی دیگر از کسانی که جزو اصحاب پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) شمرده شده است، هانی بن عروه است. وی پیر و بزرگ قبیله مرادی بود که در رکاب امیرالمؤمنین علی (علیه‌السّلام) در سه جنگ آن حضرت شرکت کرده بود. (مرحوم سماوی نام ایشان را جزو اصحاب پیامبر آورده است. و از نظر سنی با توجه به این که هانی، پیر و شیخ قبیله خود بود و چندین سال از امام حسین (علیه‌السّلام) بزرگ‌تر بوده است، بعید نیست که از اصحاب پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) بوده باشد.)

۱.۵ - عبدالله بن بقطر

عبدالله بن بقطر (یقطر) عمیری برادر رضاعی امام حسین (علیه‌السّلام) است. پدرش "بقطر (یقطر) " خادم پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) بود. وی نامه‌ای از امام برای مسلم بن عقیل در کوفه برد که دستگیر شده و در همان جا توسط ابن زیاد به شهادت رسید. (اگر چه نام ایشان در کتاب‌های رجالی جزء اصحاب پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) نیامده است، ولی با توجه به این که ایشان برادر رضاعی حضرت بوده و پدرش خادم پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) بوده است، چنین نسبتی بعید نیست، لذا در کتاب "ابصار العین" نام ایشان نیز، جزو اصحاب پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) امده است.)
[۱۳] فرهنگ عاشورا، جمعی از نویسندگان، ص۳۲۲.



۱. سماوی، محمد بن طاهر، ابصار العین فی انصار الحسین، ص۱۹۲، تحقیق محمد جعفر طبسی، پژوهشکده تحقیقات اسلامی، قم، ۱۳۸۴ش.
۲. طوسی، محمد بن حسن، کتاب الرجال، ص۲۱، انتشارات حیدریه، نجف، ۱۳۸۱ ق.    
۳. طوسی، محمد بن حسن، کتاب الرجال، ص۹۹.    
۴. عاملی، محسن امین، اعیان الشیعة، ج۳، ص۵۰۰، دارالتعارف، بیروت، ۱۴۰۶ ق.    
۵. محسن، امین، اعیان الشیعة، ج۴، ص۵۵۳.    
۶. محدثی، جواد، فرهنگ عاشورا، ص۱۵۱، نشر معروف، قم، ۱۳۸۱ش.
۷. محسن، امین، اعیان الشیعة، ج۴، ص۵۵۳.    
۸. سماوی، محمد بن طاهر، ابصار العین، ص۱۹۳.
۹. سماوی، محمد بن طاهر، ابصار العین، ص۱۹۳.
۱۰. محسن، امین، اعیان الشیعة، ج۴، ص۵۵۵.    
۱۱. سماوی، محمد بن طاهر، ابصار العین، ص۱۳۹.    
۱۲. شیخ طوسی، رجال طوسی، ص۱۰۳.    
۱۳. فرهنگ عاشورا، جمعی از نویسندگان، ص۳۲۲.



پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «اصحاب پیامبر و شهدا کربلا»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۱/۵.    



جعبه ابزار