اسلام و تربیت فرزند
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: اسلام، تربیت کودکان، دین، کرامت انسانی، مشاوره، اردوی تابستانی، مساجد.
پرسش: مشاوره درباره برنامه اردوی تابستانی مساجد که بازدهی بهتری داشته باشد؟
پاسخ:
توصیف و تبیین و به کارگیری نظریه دینی و اسلامی در رابطه با
تربیت کودکان،
نوجوانان و
جوانان کاری بسیار دقیق و ظریف است و احتیاج به تحقیقات
روان‌شناختی و تربیتی گسترده در این زمینه دارد که مسائل را کاربردی و قابل استفاده می‌کند؛ ولی هر فرد مسلمانی که با آموزه‌های دینی سروکار داشته باشد، می‌تواند پیام اصلی دستورات دین را دریافت کرده و به دیگران هم منتقل کند و لذا آن‌چه در این‌جا مطرح می‌شود، کوششی است برای ارائه مجموعه‌ای از
آیات و
روایات روشن برای تربیت کودکان و نوجوانان که امیدواریم مورد بهره‌برداری صحیح قرار گیرد.
مربی در قدم اول باید هدف و مقصود خود را از
تربیت مشخص نماید و این که می‌خواهد این مجموعه را به
معرفت و
کمال برساند و هدفش این است که خداباوری و
دینداری و
اخلاق اسلامی را در آنان تقویت نماید و لذا اصول کار را بر این اساس تنظیم نماید.
انسان موجودی با
کرامت و ارزشمند است و در برخورد با او باید به این اصل توجه جدی شود. پیامبر گرامی
اسلام تربیت فرزندان را مستلزم احترام به
شخصیت آنان و یاد دادن و
اصلاح آداب زندگی دانسته‌اند: «
اکرموا اولادکم و احسنوا آدابهم».
هم‌چنین حضرت اهمیت محبت کردن و رفتار ملایم با
کودکان را یادآوری کرده‌اند: «
احبوا الصّیبان و ارحموهم»
حتی حضرت سفارش فرموده‌اند که در تشویق کودکان به اصل
عدالت توجه داشته باشید.
خداوند متعال انسان‌ها را متفاوت
خلق کرده است و هر کدام خصوصیات خاص خود را دارند و در امر
تربیت بر این مسئله باید توجه جدی شود.
بهترین عامل در
تربیت اخلاقی و دینی کودکان، ارائه الگوهای قابل فهم برای آنان است و این‌که از الگوهای مطلوب و جامع و دوست‌داشتنی استفاده شود.
یک مربی باید بیشتر از طریق عملکرد صحیح در کودکان و نوجوانان اثر گذارد و نه با بیان اطلاعات زیاد و پرکردن آن در ذهن کودکان و باید با عملکرد صحیح، آنان را الگو داد و جذب دینداری نمود: «
کونوا دعاة الناس بغیر السنتکُم».
مربی باید مطالب خود را با توجه به نیاز سنی کودک و نوجوان و با توجه به موقعیت فرهنگی و اجتماعی او بیان کند و لذا نمی‌توان الگویی را که عیناً در محیط دیگر پیاده شده در همان‌جا پیاده کرد.
استفاده از برنامه‌های شاد و نشاط آور و پرهیز از برنامه‌های تکراری و ملال‌آور و پرهیز از
افراط و
تفریط؛ مثلاً یک مربی نباید تمام برنامه‌هایش قرآنی یا
احکام و یا
تفسیر باشد؛ بلکه متنوع و جذاب باشد.
شرکت دادن مُتربیّان در اداره برنامه و نظرخواهی و
مشورت از آنان و درگیر کردن آنان با مسائل اردو و تقسیم کارهای فرهنگی.
توجه به اصل عدالت و
صبر و
اخلاق در تمام کارها و پرهیز از اهانت و
عجله و بی‌حوصلگی.
در این بخش به معرفی منابع کاربردی و مفید پرداخته می‌شود که
امید است مفید واقع شود:
۱. علی‌اکبر شعاری‌نژاد، روان‌شناسی رشد، نوجوانی و جوانی، انتشارات دانشگاه پیام نور، ۱۳۷۲.
۲. دکتر وحید ذوالاکتاف، فراغت فرصتی برای بازآفرینی، انتشارات جهاد دانشگاهی اصفهان، ۱۳۸۰.
۳. دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، ره توشه راهیان نور، ویژه بوستان نماز (دانش آموزان ابتدایی)، سال ۱۳۸۰، سال ۱۳۷۸، ۱۳۸۱، ۱۳۷۴ و ۱۳۷۵.
۴. دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، ره توشه راهیان نور، ویژه مقطع راهنمایی، ۱۳۷۴.
۵. دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، ره توشه راهیان نور، ویژه مقطع دبیرستان، ۱۳۷۴.
۶. دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، ره توشه راهیان نور، ویژه مقطع دبیرستان، ۱۳۷۴.
۷. دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، ره توشه راهیان نور، ویژه بوستان ولایت (جوانان)، تابستان ۱۳۷۸.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «اسلام و تربیت فرزند»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۱۲/۰۷.
