ازدواج موقت در قرآن کریم
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: ازدواج موقت، قرآن کریم، مشروعیت، ازدواج آسان.
پرسش: آیا آیه‌ای در قرآن کریم در رابطه با ازدواج موقت وجود دارد؟ و نیز آیا ازدواج موقت باعث ایجاد یک نابسامانی در جامعه و نیز اختلاف در خانواده‌ها نمی‌شود؟
پاسخ: ۱. اصل
مشروعیت و جواز ازدواج موقت علاوه بر آن‌که مورد تأیید همة
مسلمانان می‌باشد و روایاتی در این باره وارد شده، آیاتی از
قرآن نیز بر مشروعیت آن دلالت دارد.
۲. ازدواج موقت یکی از راه‌حل‌های مشکلات جنسی جوانان می‌باشد و در صورتی می‌تواند مفید و مؤثر واقع شود که شرایط لازم از لحاظ فرهنگی، اجتماعی و ... فراهم گردد و مسئولان و صاحب‌نظران، کارِ کارشناسی در این باره انجام دهند و از پی‌آمدهای منفی آن جلوگیری نمایند.
۳. در شرایط فعلی که کار کارشناسی در این باره انجام نشده و خانواده‌ها با این مسئله آشنایی کافی ندارند، هیچ‌گاه ازدواج موقت (به ویژه برای
جوانان و نوجوانان) توصیه نمی‌شود؛ بلکه توصیه ما این است که برای ازدواج دائم، باید تدابیری اندیشیده شود.
اصل مشروع بودن
ازدواج موقت در
اسلام، مورد اتفاق و
اجماع تمام مسلمانان است و دلیل قرآنی و روایی نیز بر جواز آن وجود دارد.
در
قرآن آمده است: «
فماستمتعتم به منهنَّ فآتوهُنَّ اجورهُنّ ».
آیه صریحاً در مورد ازدواج موقت است؛ زیرا واژه
متعه در نزد متشرعان به معنای ازدواج موقت بوده است؛ چنان‌که
ابن‌اثیر و جوهری آن را به ازدواج زمان‌دار معنی کرده‌اند.
اکثر مفسرین اهل سنت و همه مفسرین شیعه این آیه را مربوط به ازدواج موقت دانسته و منظور از پرداختن «اجر استمتاع» را پرداختن
مهریه در
نکاح موقت دانسته‌اند.
شاهد بر این‌که این آیه راجع به ازدواج موقت است و
حکم جواز متعه را بیان می‌کند، ذیل همین
آیه است که می‌گوید: پس از توافق بر مهریه و زمان
عقد، اگر تمایل داشتید وقت آن را تمدید کنید، با توافق طرفین مانعی ندارد و این ویژگی فقط با ازدواج موقت تناسب دارد؛ زیرا در
ازدواج دائم چنین چیزی پیش نمی‌آید.
بنابراین مسلمانان در اصل مشروعیت ازدواج موقت و این‌که دلیل قرآنی و روایی بر جواز آن وجود دارد، (در مشروعیت ازدواج موقت
احادیث بسیاری از طریق
شیعه و سنی نقل شده که مؤید
آیات قرآن است)
همگی اتفاق نظر دارند، کسی ادعا نکرده است که آیه‌ای در قرآن برای مشروعیت متعه وجود ندارد.
نهایت مسئله‌ای که وجود دارد این است که عده‌ای معتقدند آیات مربوط به ازدواج موقت، بعدها
نسخ شده است.
رد این شبهه و اثبات این‌که ادلة جواز متعه تاکنون نسخ نگردیده، مطلب دیگری است که پرداختن به آن از موضوع سؤال شما و حوصلة این نوشتار خارج است.
آیا ازدواج موقت باعث ایجاد نابسامانی در خانواده و جامعه نمی‌شود؟در این باره، لازم به یادآوری است که مشروعیت و جواز ازدواج موقت به معنای این نیست که
ازدواج موقت بهترین و یگانه راه حل مشکلات
جوانان جامعه ما باشد و بدون مقدمه بتوان طرح ازدواج موقت را در جامعه به اجرا گذاشت.قطعاً روی آوردن به ازدواج موقت آن هم در شرایطی که جوانان و خانواده‌ها آشنایی کافی با مسئله ازدواج موقت ندارند و مسئولان و کارشناسان فرهنگی آثار و پی‌آمدهای این موضوع را به صورت تخصصی مورد ارزیابی قرار نداده‌اند، نمی‌تواند راه‌حل مطمئن و مناسبی باشد و همان‌گونه که به
ذهن شما آمده است، باعث ایجاد نابسامانی در جامعه و
خانواده خواهد شد. البته این هرگز به معنای ضعف و ناکارآمدی احکام اسلامی نیست؛ بلکه وضعیت فرهنگی، سیاسی و اجتماعی جامعه ما در حال حاضر آمادگی ذهنی برای آن را ندارند. لذا مدت‌ها زمان لازم است تا
فقها، صاحب‌نظران مسائل فرهنگی و اجتماعی طرح جامع و فراگیری را در این باره تهیه نمایند.
اما در حال حاضر که شرایط لازم فراهم نیست، چه خوب است که همگان ـ به ویژه جوانان ـ راه‌های بهتر و مطمئن‌تری را برگزینند که هم از نظر اجتماعی مورد پذیرش و تأیید است و هم خانواده‌ها آن را می‌پسندد و آن چیزی جز «ازدواج ساده و آسان» نیست، که هم با شرایط اقتصادی شما سازگار است و هم در
آیات و
روایات به آن سفارش شده و در جامعه و خانواده نیز مشکلی را به دنبال ندارد. به خاطر همین نکات مثبت این نوع ازدواج است که در چند سال اخیر مسئولان فرهنگی، شخص
مقام معظم رهبری و نهادها و دانشگاه‌ها جوانان را به آن تشویق نموده و هر ساله شاهد برگزاری مراسم
ازدواج باشکوه هزاران زوج جوان هستیم.
۱. اصل مشروعیت و جواز ازدواج موقت علاوه بر آن‌که مورد تأیید همه
مسلمانان می‌باشد و روایاتی در این باره وارد شده، آیاتی از قرآن نیز بر
مشروعیت آن دلالت دارد.
۲. ازدواج موقت یکی از راه‌حل‌های مشکلات جنسی جوانان می‌باشد و در صورتی می‌تواند مفید و مؤثر واقع شود که شرایط لازم از لحاظ فرهنگی، اجتماعی و ... فراهم گردد و مسئولان و صاحب‌نظران، کارِ کارشناسی در این باره انجام دهند و از پی‌آمدهای منفی آن جلوگیری نمایند.
۳. در شرایط فعلی که کار کارشناسی در این باره انجام نشده و خانواده‌ها با این مسئله آشنایی کافی ندارند، هیچ‌گاه ازدواج موقت (به ویژه برای
جوانان و نوجوانان) توصیه نمی‌شود؛ بلکه توصیه ما این است که برای ازدواج دائم، باید تدابیری اندیشیده شود.
۱. اسماعیل‌هادی، دورنمای حقوقی ازدواج موقت، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۷۴ ش.
۲. احمد جنتی، در مسیر زندگی با ازدواج دایم یا موقت، قم، احمد جنتی، ۱۳۷۰ ش.
۳. ابراهیم امینی، انتخاب همسر، سازمان تبلیغات اسلامی، ۱۳۷۲ ش.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «ازدواج موقت در قرآن کریم»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۰۷/۲۵.
