احترام پیامبر به بزرگان
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: بزرگان قوم، احترام، کرامت انسان، احترام به سنت مردم.
پرسش: آیا پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ با بزرگان قوم برخورد احترام‌آمیزی داشت؟
پاسخ: سیره پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ برای مسلمانان به‌عنوان بهترین الگوی زندگی است.
تمام رفتار و گفتار آن حضرت و تمام روابط و جزء‌جزء زندگی آن حضرت به‌عنوان اسوه معرفی شده. با این سیره و روش هرکس حرکت کند، به منتهی درجه
کمال انسانی خواهد رسید؛ هرکس قدم‌به‌قدم با آن حضرت حرکت کند و پای در جای پای آن حضرت که نشان آن خط سیر
اهل‌بیت آن حضرت است بگذارد، به بالاترین پله‌های ترقی که ملاقات با پروردگار است، خواهد رسید.
بزرگان قوم در هر عرف و اجتماعی دارای احترام ویژه‌ای هستند و افراد یک قبیله و قوم نسبت به او به دیده احترام و تقدیس می‌نگرند. این یک
رسم و سنت پذیرفته شده در بین تمام ملل جهان است که به‌عنوان یک
فرهنگ عمومی در تمام جهان از
مقبولیت برخوردار است.
تحقیر و
خوار شمردن این بزرگان به‌منزله تحقیر تمام افراد یک قوم است؛ چون بزرگ و رئیس قبیله و قوم به‌عنوان سنبل
عزت و افتخار و رهبر قوم است.
پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ با آشنایی کامل از این سنن اجتماعی و هنجارهای فرهنگی اقوام مختلف عرب و غیر عرب آنها را رعایت می‌فرمود و در نامه‌ها و دعوت‌های خصوصی و عمومی در امر
رسالت و در استقبال از بزرگان قبایل تمام آداب و سنت‌های رایج و به اصطلاح امروز آداب
دیپلماسی را رعایت می‌نمود و با هیبت خاص و احترام برخورد می‌کرد. آداب تمام انسان‌ها در نگرش پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ و
جهان‌بینی آن حضرت دارای احترام بودند و این بینش پیامبر اکرم بر‌گرفته از وحی بود که به کرامت بنی‌آدم و حرمت او تمام آفرینش را در تسخیر او قرار داده است.
بنابراین اصل احترام به انسان یک
قانون فراگیر الهی است. مگر اینکه انسان با
اعمال خود این قانون و
لطف را از بین ببرد و نوع روابط را دگرگون کند.
پیامبر اکرم و تمام انبیای الهی برای شرافت و کمال انسان و به‌خاطر
هدایت انسان مبعوث شده‌اند و غایت بعثت آنها همین هدف بوده است که در راستای این
هدف حرمت و کرامت انسان حفظ شود.
بنابراین برخورد پیامبر اکرم به‌طور عمومی با مردم احترام‌آمیز بود و این احترام پیامبر بر بزرگان قوم نیز به منزله احترام پیامبر به مردم بوده است؛ چون پیامبر با رعایت احترام بزرگان مردم، درحقیقت ارزش و احترام به فرهنگ و سنت مردم و اقوام و قبایل را رعایت می‌کرد و در حقیقت این احترام پیامبر درنهایت برگشت به احترام به مردم دارد. که به‌خوبی در سیره
نبوی محسوس است که نمونه‌هایی از دین تجلی اخلاق عظیم پیامبر اکرم را متذکر می‌شویم:
۱. در
سریه امیرمومنان به
قبیله طی خاندان
حاتم طلایی توسط آن حضرت با احترام به
مدینه به حضور پیامبر آورده شدند. پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ دختر حاتم را مورد عفو و بخشش قرار داد و او را آزاد کرد و همراه جوایزی با افرادی مورد اعتماد به نزد برادرش به شام فرستاد و او برادرش
عدی را به آمدن به‌سوی پیامبر و ایمان آوردن وادار کرد و از برخورد پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ دید خوبی نسبت به اسلام پیدا نمود.
۲. عدی بن حاتم با دیدن این بزرگواری رسول خدا ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ در
مسجد به حضور پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ شرفیاب شد؛ چون سلام کرد، رسول خدا ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ پرسید: این مرد کیست؟ گفت عدی بن حاتم. پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ او را به خانه برد و برای او زیراندازی عالی ـ در برخی از منابع آمده است که آن حضرت
عبا ی خود را از دوش برداشت و برای او زیرانداز نمود ـ انداخت و او را بر روی آن نشاند و خودش بر روی زمین و روی خاک نشست و اسلام را بر وی عرضه کرد و او اسلام آورد؛ پس از اسلام آوردنش رسول خدا بر او مسؤلیتی داد و او را
مأمور صدقات (
خمس و
زکات) در بین قوم خودش نمود.
۳. هرگاه افراد و بزرگان قبایل برای تشرف به اسلام به حضورش می‌رسیدند، برای آنها جوایزی می‌داد و با
اکرام و احترام از آنها استقبال می‌نمود (چنان‌که رسم دیپلماسی این است که به مهمانان هدایا و جوایزی می‌دهند) رؤسای قبایل یمن وقتی به حضورش رسیدند، پس از قبول اسلام به هریک پنج اوقیه نقره جایزه داد.
پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ به تمام مهمانان و رؤسای قبایل که به حضورش می‌رسیدند، احترام می‌نمود و پس از قبول اسلام به آنها جوایزی
هدیه می‌داد. این شیوه رفتار پیامبر اکرم ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ با تازه مسلمانان بود. آن حضرت به رؤسای قبایل احترام بیشتری می‌نمود تا دلشان را به
اسلام نزدیک‌تر نماید.
بزرگان قبايل و
قوم را چون مورد احترام مردم بودند، احترام می‌نمود؛ چون اخلاق و
رفتار پيامبر نسبت به مردم بسيار احترام‌آميز بود.
سایت اندیشه قم
