• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

کتاب حضرت نوح(ع)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلید واژه: کتاب، حضرت نوح، اولوالعزم
پرسش: کتاب حضرت نوح (ع) چیست؟



با توجه به اینکه در روایتى از ابوذر نقل شده که از رسول خدا (ص) پرسیدم عدد پیامبران چند نفر بودند فرمود: یکصد و بیست و چهار هزار نفر، پرسیدم رسولان از میان آنها چند نفر بودند؟ فرمود: سیصد و سیزده نفر و بقیه تنها پیامبر بودند... ابوذر می گوید پرسیدم کتابهاى آسمانى که بر آنها نازل شد چند کتاب بود؟ پیامبر (ص) فرمود: صد و چهار کتاب که ده کتاب بر آدم و پنجاه کتاب بر شیث و سى کتاب بر ادریس و ده کتاب بر ابراهیم (که مجموعا یکصد کتاب مى شود) و تورات و انجیل و زبور و قرآن )۱۰۴(پس حضرت نوح صاحب کتاب نبوده اند ؟)(تعداد ۱۰۵ می شود و با گفته پیامبر مخالف است)ولی در قرآن از صحف نوح صحبت شده لطفا توضیح دهید.
پاسخ:


مسلماً هر یک از پیامبران اولوالعزم دارای کتاب آسمانی بودند که نام بعضی از آنها کاملا معروف و شناخته شده است: قرآن مجید آخرین کتاب آسمانی که بر پیامبر اسلام نازل شد، تورات موسی و انجیل عیسی.


اما نام كتاب حضرت نوح و ابراهیم براساس روایات اسلامي تصريحاً بيان نشده است و در قرآن نيز از نام كتاب این دو پیامبر عظيم الشأن سخني نيامده است.
البته درباره نام کتاب آسمانی نوح و ابراهیم ممکن است از آیه آخر سوره اعلی « صحف ابراهیم و موسی » استفاده کرد که نام کتاب ابراهیم « صحیفه ابراهیم » بوده همانگونه که درباره نام کتاب حضرت نوح نیز « صحیفه » ذکر کرده اند.
[۱] مکارم شیرازی، پیام قرآن، ج۷، ص۳۶۴



کتب آسمانی که بر پیامبران نازل شده دو گونه بوده است:

۴.۱ - اعلام آیین جدید

کتاب هایی که احکام تشریعی تازه در بر داشت و اعلام آیین جدید می کرد مانند پنج کتابی که بر پنج پیامبر اولو العزم نازل گردید.

۴.۲ - کتب دعا و مناجات

کتاب هایی که احکام تازه در بر نداشت بلکه مشتمل بر نصایح و اندرزها و توصیه و دعا و مناجات بود. کتاب « زبور » داود یا کتابی که برای ادریس نقل کرده اند از این قبیل بوده است.
[۲] مکارم شیرازی، پیام قرآن، ج۷، ص۳۶۴



با توجه به این مطلب و با توجه به روایتی که نقل کردید که برای حضرت ابراهیم ده کتاب بیان شده است می توان گفت « صحف » که نام کتاب حضرت ابراهیم یا نوح بیان شده منظور مجموعه کتاب های آنهاست و این با معنای لغوی « صحف » هم سازگاری دارد: " صحف " جمع" صحیفه " به معنى لوح و يا صفحه‌اى است كه چيزى بر آن مى‌نويسند.


علامه طباطبایی در مورد کتاب حضرت نوح با توجه به آیه ۲۱۳ بقره چنین می فرمایند:
« ...وَ أَنْزَلَ مَعَهُمُ الْكِتابَ بِالْحَقِّ لِيَحْكُمَ بَيْنَ النَّاسِ فِيمَا اخْتَلَفُوا فِيهِ ...» و كتاب آسمانى، كه به سوى حق دعوت مى‌كرد، با آنها نازل نمود، تا در ميان مردم، در آنچه اختلاف داشتند، داورى كند...

۶.۱ - تفسیر لام در کلمه الکتاب

لام در كلمه (الكتاب) يا لام جنس است، و يا لام عهد ذهنى است، و مراد از كتاب، كتاب نوح علیه السلام است، به دليل اينكه در آیه شریفه« شَرَعَ لَكُمْ مِنَ الدِّينِ ما وَصَّى بِهِ نُوحاً، وَ الَّذِي أَوْحَيْنا إِلَيْكَ وَ ما وَصَّيْنا بِهِ إِبْراهِيمَ وَ مُوسى‌ وَ عِيسى‌» كه در مقام منت نهادن و بيان اين حقيقت است كه شریعت نازله بر امت اسلام جامع همه متفرقات تمامى شرایع سابقه است، كه بر انبياى گذشته نازل شده، به اضافه آن معارفى كه بخصوص پيامبر اسلام وحى شده، پس شریعت مختص است به اين انبياى عظام، يعنى نوح و ابراهیم و موسی و عیسی و محمد (ص) .
و چون جمله« وَ أَنْزَلَ مَعَهُمُ الْكِتابَ بِالْحَقِّ لِيَحْكُمَ بَيْنَ النَّاسِ فِيمَا اخْتَلَفُوا فِيهِ ...» دلالت داشت بر اينكه شرايع به وسيله كتاب تشریع شده در نتيجه آیه مورد بحث به انضمام آيه سوره شورا دلالت مى‌كند بر اينكه اولا نوح (ع) هم كتابى مشتمل بر شريعت داشته، و در آیه« وَ أَنْزَلَ مَعَهُمُ الْكِتابَ بِالْحَقِّ لِيَحْكُمَ بَيْنَ النَّاسِ فِيمَا اخْتَلَفُوا فِيهِ »تنها همان كتاب- اگر الف و لام براى عهد باشد- و يا حد اقل آن كتاب و ساير کتب آسمانی - اگر الف و لام براى جنس باشد- منظور است.

۶.۲ - کتاب نوح اولین کتاب شریعت

و ثانيا: دلالت دارد بر اينكه كتاب نوح اولين كتاب آسمانى مشتمل بر شریعت بوده، چون اگر قبل از آن هم كتابى بوده، قهرا بايد شريعتى هم بوده باشد، و در آيه سوره شورى بايد نام آن را برده باشد. ثالثا دلالت دارد بر اينكه اين عهدى را كه خداى تعالى در جمله: « کان الناس امه واحده... » به آن اشاره كرده، قبل از بعثت حضرت نوح بوده و ایشان در كتاب خود حل اختلاف آنان را كرده است.


درباره روایتی که از رسول خدا در مورد تعداد کتب انبیاء نقل کردید، باید به عرض برسانم که روایات در این باره مختلف است و در یک روایتی شبیه به همین از حضرت علی علیه السلام تعداد کتب انبیاء هزار کتاب معرفی شده است: « اى سلمان كداميك برتر است محمّد يا سلیمان بن داود عرض كرد بلكه محمّد برتر و بالاتر است سپس فرمود اينكه آصف برخیا قدرت دارد كه در يك چشم به هم زدن تخت بلقیس را از فارس به كشور سبا حمل كند و در پيش اوست اندكى از علم کتاب . همانا منهم انجام مي دهم اگر اين كار به من نسبت داده شود و در پيش من است يك هزار كتاب كه خدا فرو فرستاده بر شيث پسر آدم پنجاه صحیفه و بر ادریس پیامبر سى صحیفه ، بر ابراهیم خلیل بيست تا، و تورات است و انجیل و زبور و فرقان »

۷.۱ - یکصد و چهار کتاب برای انبیاء

در روایت دیگر شبیه روایتی که نقل کردید ۱۰۴ کتاب بیان شده:« ...قُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ كَمْ أَنْزَلَ اللَّهُ مِنْ كِتَابٍ قَالَ مِائَةَ كِتَابٍ وَ أَرْبَعَةَ كُتُبٍ أَنْزَلَ اللَّهُ عَلَى شَيْثٍ خَمْسِينَ صَحِيفَةً وَ عَلَى إِدْرِيسَ ثَلَاثِينَ صَحِيفَةً وَ عَلَى إِبْرَاهِيمَ عِشْرِينَ صَحِيفَةً وَ أَنْزَلَ التَّوْرَاةَ وَ الْإِنْجِيلَ وَ الزَّبُورَ وَ الْفُرْقَان‌...»


عرض كردم يا رسول اللَّه خداوند چند کتاب آسمانى فرو فرستاده؟ فرمود يك صد و چهار كتاب خداوند پنجاه كتاب بر شیث فرستاد و سى كتاب بر ادریس و بيست كتاب بر ابراهیم و توراة و انجیل و زبور و قرآن نيز فرو فرستاد.


بنابراین از شمردن تعداد کتاب های پیامبران به هزار کتاب یا صد و چهار کتاب و ... معلوم می شود که ایشان در صدد بیان نمونه ای از کتب بودند و در آخر همه این روایات، کتب معتبر آسمانی که در قرآن هم نام آنها برده شده را بیان کرده اند و از آنجا که در قرآن نام کتاب حضرت نوح و ابراهیم نیامده در این روایات هم به آن اشاره نشده است.


۱. مکارم شیرازی، پیام قرآن، ج۷، ص۳۶۴
۲. مکارم شیرازی، پیام قرآن، ج۷، ص۳۶۴
۳. بقره(۲) آیه۲۱۳    
۴. شوری(۴۲)آیه۱۳    
۵. طباطبایی، محمد حسین،المیزان،(ترجمه) انتشارات جامعه مدرسین، ج‌۲، ص۱۹۱    
۶. ارشاد القلوب الی الصواب، ج۲، ص۳۱۸؛«یا سلمان أیّما أفضل محمداً صلی الله علیه وآله أو سلیمان بن داود علیه السلام؟ قال سلمان:بل محمد صلی الله علیه وآله...»    
۷. شیخ صدوق، الخصال، ج۲، ص۵۲۴    



سایت مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی    



جعبه ابزار