تولد فرزند در دین اسلامذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: تولد فرزند، آداب و سنن، شریعت اسلام، والدین.
پرسش: وقتی بچه‌ای به دنیا می‌آید، از نظر شریعت اسلامی چه چیزی را والدین آن بچه باید انجام بدهند؟
پاسخ: آداب تولد فرزند[ویرایش]
در
اسلام آداب و سنت‌هایی وجود دارند که از آغاز
تولد فرزند تا روز هفتم به آن‌ها
عمل می‌کنند. عمل به این آداب، زمینه‌های مساعد تربیتی را در فرزند به وجود می‌آورد. ممکن است نقش برخی از این آداب در
تربیت فرزند برای ما مخفی باشد یا تأثیر کم‌تری از لحاظ ظاهری در تربیت فرزند داشته باشد؛ ولی به‌هرحال تأثیر خود را در فرزند خواهد گذاشت. بخشی از این‌ها زمینه تربیت بعدی را فراهم می‌کنند و برخی، علاوه بر آن، خود نیز اثر تربیتی دارند. این آداب، عبارتند از:
← خواندن اذان و اقامه در گوش نوزادنخستین کاری که
پیامبر (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) و
ائمه (علیهم‌السلام) پس از تولد فرزند انجام می‌دادند، این بود که در گوش راست او
اذان و در گوش چپش
اقامه می‌گفتند. این کار آثاری همچون دوری
شیطان از کودک، محفوظ ماندن کودک از
دیوانگی و
پیسی و غش در پی دارد.
[۱]← تحنیک یا کام برداشتناز دیگر آدابی که
معصومان (علیهم‌السلام) در آغاز تولد فرزند رعایت کرده‌اند، برداشتن کام نوزاد است. کام برداشتن بدین معناست که مقداری
خرما، شیرینی یا چیز دیگری را نرم و ملایم کرده، به صورت مایع درآورند و آن را در حلق کودک بریزند. خوب است که عمل
تحنیک به دست بزرگان دین، افراد صالح و با
تقوا انجام پذیرد. این، در جای خود امر بسیار خوبی است و هنگام عمل تحنیک، خوب است که برای کودک
دعا کنند، دعای بزرگان برای کودک تأثیر معنوی فراوانی خواهد داشت.
[۲]← خوراندن تربت امام حسینامام باقر (علیه‌السلام) فرمودند: «به بچه‌های خود پس از تولدشان،
آب رودخانه فرات و
تربت امام حسین (علیه‌السلام) رابخورانید و اگر دست‌رسی به آن‌ها نباشد، از
آب باران استفاده کنید».
[۳]← پوشش نوزادپیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و ائمه معصومان (علیهم‌السلام) به
پوشش کودک، به ویژه در آغاز تولد، اهمیت فراوانی می‌دادند. تأکید بر پوشاندن لباس سفید بر کودک و
نهی از پوشاندن لباس زرد بر او، اهمیت و تأثیر
رنگ لباس بر کودک است. امروزه در روان‌شناسی رنگ‌ها نیز تأثیر رنگ‌ها بر حالات روحی ـ روانی انسان‌ها به اثبات رسیده است.
[۴]← انتخاب نام نیکدر
سیره معصومان (علیهم‌السلام) انتخاب نام نیکو و زمان آن مورد تأکید واقع شده است. در مورد زمان انتخاب نام باید گفت که در سیره معصومان، زمان نام‌گذاری قبل از تولد می‌باشد. اگر به بعد از تولد واگذار شده باشد، تا روز هفتم بهتر است نام‌گذاری صورت گیرد. در مورد انتخاب نام هم باید سعی شود نام‌هایی انتخاب شود که مضامین عالی و دل‌نشین داشته باشد و سعی شود نام‌هایی که
شخصیت کودک را پایین بیاورد، گذاشته نشود؛ چون نام، نشانگر هویت و شخصیت
انسان می‌باشد و برچسبی است که تا آخر
زندگی با او خواهد بود و اثر تلقینی خواهد داشت. به همین خاطر انتخاب کردن نام بزرگان برای کودک بسیار شایسته است.
[۵]← عقیقهاز مهم‌ترین آداب و سنت‌هایی که در رفتار و گفتار پیامبر (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) و ائمه (علیهم‌السلام) بر آن تأکید شده،
عقیقه برای فرزند است. تأکید بر عقیقه به حدی است که بعضی از علمای
شیعه و سنی به وجوب آن
فتوا داده‌اند؛ ولی اکثر علمای شیعه بر استحباب مؤکد بودنش نظر داده‌اند. اهمیت عقیقه آن‌قدر زیاد است که معصومان (علیهم‌السلام) فرموده‌اند نمی‌توان با
صدقه دادن قیمت عقیقه، آن را ترک کرد. اگر در
کودکی عقیقه نکنند، در بزرگی خود کودک عقیقه کند و اگر کسی بمیرد و عقیقه نکند، برای او بعد از
مرگ عقیقه کنند.
[۶]عقیقه کردن عبارت است از: کشتن یک
گوسفند نر که بهتر است با
گوشت آن یک مهمانی برای آشنایان ترتیب دهد. آثار بسیاری برای عقیقه کردن ذکر کرده‌اند که مجال بیان آن‌ها نیست.
← ختنه کردنختنه کردن کودک از دیگر آداب و سننی است که در سیره معصومان (علیهم‌السلام) در
روز هفتم ولادت کودک انجام می‌شود. این کار علاوه بر آثار معنوی که در
روایات ذکر شده، آثار بهداشتی و جنسی دیگری نیز دارد. سرطان آلت در افراد ختنه‌شده اصلاً دیده نشده، درحالی‌که بین افراد ختنه‌نشده، چنین سرطانی دیده شده است. سرطان پروستات در بین ختنه‌شده‌ها کم‌تر است. عفونت‌های مجاری ادراری در بین آن‌ها کم‌تر است و کام‌جویی‌های جنسی برای آن‌ها بهتر و راحت‌تر صورت می‌پذیرد.
[۷]← تراشیدن سر نوزادتراشیدن سر نوزاد و صدقه دادن به وزن موی او.
از دیگر آدابی که
پیامبر اکرم (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) در روز هفتم ولادت کودک انجام می‌داد، تراشیدن سر نوزاد و صدقه دادن به وزن موی اوست.
آثار آداب یادشده[ویرایش]
نتیجه‌گیری این آداب و وظایف دو دسته آثار دارند: دسته اول آثار جسمی بهداشتی و دسته دیگر آثار روحی روانی.
اقسام آداب و سنن[ویرایش]
با توجه به این دو دسته آثار، آداب و سنن سه گروه می‌شوند:
← دسته اولغالباً آثار جسمانی دارند؛ مثل: ختنه کردن و تراشیدن موی سر کودک.
← دسته دومغالباً آثار روحی ـ روانی دارند؛ مثل: اذان و اقامه گفتن در گوش کودک و انتخاب نام نیک.
← دسته سومهر دو نوع آثار را دارند؛ مثل: عقیقه و صدقه دادن.
[۸]معرفی منابع[ویرایش]
۱. حلیة المتقین، علامه مجلسی، انتشارات دارالهجره.
۲. سیره تربیتی پیامبر و اهل بیت (علیهم‌السلام)، جلد اول، تربیت فرزند، سید علی حسینی‌زاده پژوهشکده حوزه و دانشگاه.
۳. ریحانه بهشتی، سیما میخبر، ناشر نورالزهراء.
پانویس[ویرایش]
| ۱. | ↑ حسینی‌زاده، سید علی، سیره تربیتی پیامبر (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) تربیت فرزند، ص۵۴، پژوهشکده حوزه، دانشگاه، چ ۱، ۱۳۸۰ ش. |
| ۲. | ↑ حسینی‌زاده، سید علی، سیره تربیتی پیامبر (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) تربیت فرزند، ص۵۷، پژوهشکده حوزه، دانشگاه، چ ۱، ۱۳۸۰ ش. |
| ۳. | ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، فروع کافی، ج۶، ص۲۴. |
| ۴. | ↑ بهشتی، ریحانه، سیما میخبر، ص۱۶۶، ناشر نورالزهراء، چ ۵، ۱۳۸۳ ش. |
| ۵. | ↑ حسینی‌زاده، سید علی، سیره تربیتی پیامبر (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) تربیت فرزند، ص۶۳، پژوهشکده حوزه، دانشگاه، چ ۱، ۱۳۸۰ ش. |
| ۶. | ↑ حسینی‌زاده، سید علی، سیره تربیتی پیامبر (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) تربیت فرزند، ص۶۸، پژوهشکده حوزه، دانشگاه، چ ۱، ۱۳۸۰ ش. |
| ۷. | ↑ پاک‌نژاد، سید رضا، اولین دانشگاه آخرین پیامبر، ج۱۶، ص۱۶۴، ناشر اسلامیه، چاپ سوم، ۱۳۶۹ ش. |
| ۸. | ↑ حسینی‌زاده، سید علی، سیره تربیتی پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و اهل بیت (علیه‌السلام)، تربیت فرزند، ج۱، ص۷۴-۷۶، پژوهشکده حوزه، دانشگاه، چ ۱، ۱۳۸۰ ش. |
منبع[ویرایش]
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «تولد فرزند در دین اسلام»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۱۰/۱۸.
