• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

کتاب احادیث خدا

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: کتاب حدیث خدا، حدیث قدسی، کلیات حدیث قدسی.

پرسش: آیا کتابی به عنوان حدیث خدا (حدیث قدسی) که پیامبران مستقیماً از خداوند حدیث را نقل کنند، در دست است؟

پاسخ: کتابی تحت عنوان احادیث خداوند، به نام کلیات حدیث قدسی درست است.



پیش از پاسخ بایسته است که چگونگی نزول وحی بر پیامبران، یادآوری گردد.
نزول وحی گوناگون است، گاهی از طریق نزول فرشته، گاهی از طریق الهام به قلب و گاهی از طریق شنیدن صدا انجام می‌شود. به این ترتیب که خداوند امواج صوتی را در فضا و اجسام ایجاد می‌کرد و از این طریق با پیامبرش صحبت می‌نمود.

۱.۱ - موسی بن عمران

از جمله کسانی که از این امتیاز برخوردار بود، موسی بن عمران (علیه‌السلام) بود که گاهی امواج صوتی را از لابه‌لای «شجره وادی ایمن» و گاهی در کوه «طور» می‌شنید؛ ازاین‌رو خداوند به او لقب «کلیم‌الله» داده است.
قرآن هم به این اقسام اشاره دارد. آن‌جا که می‌فرماید: «و شایسته هیچ انسانی نیست که خدا با او سخن گوید، مگر از راه وحی یا از پشت حجاب، یا رسولی می‌فرستد و به فرمان او، آن‌چه را بخواهد وحی می‌کند؛ چراکه او بلندمقام و حکیم است».


بعد از توجه به یادشده، گوییم: به قرآن کریم کلام الهی می‌گویند. به این معنی که هم لفظ آن از خداوند است و هم مضمون و معنای آن؛ از‌این‌رو حتی یک حرف و یک لفظ از پیغمبر بر قرآن اضافه نشده است (چنان‌که نقص و حذف هم نیافته است).


در مقابل قرآن (این کلام الهی) حدیث قرار دارد. حدیث هم از یک منظر دو نوع است: ۱. حدیث قدسی؛ ۲. حدیث غیر قدسی.

۳.۱ - حدیث قدسی

حدیث قدسی آن است که پیغمبر خاتم یا پیامبران دیگر، سخنی را به صورت مستقیم از خداوند نقل کنند، منتها لفظ حدیث ساخته خود آن‌ها می‌باشد؛ ولی مضمون و محتوای آن از جانب خداوند می‌باشد.
[۳] تهانوی، محمدعلی، موسوعة کشاف اصطلاحات، ج۱، ص۶۲۸، بیروت، مکتبة الناشرون، چاپ اول، ۱۹۹۶م.


۳.۲ - حدیث غیر قدسی

اما حدیث غیر قدسی که به آن «سنت» یا حدیث نبوی و... گفته می‌شود آن است که سخن معصومین (علیهم‌السلام) ـ اعم از پیامبر اکرم و ائمه اطهار (علیهم‌السلام) ـ را بیان می‌دارد که هم لفظ از خود آن‌ها می‌باشد و هم معنی (هرچند سرچشمه علوم آن‌ها، علم الهی است).


به روایاتی که فعل یا تقریر (امضا و تأیید) معصوم را حکایت می‌کنند، اطلاق حدیث یا روایت شده است.


از نظر علمای اهل‌ سنت به سخنان صحابه و تابعین نیز گاهی حدیث اطلاق می‌شود.
[۴] تهانوی، محمدعلی، موسوعة کشاف اصطلاحات، ج۱، ص۶۲۷، بیروت، مکتبة الناشرون، چاپ اول، ۱۹۹۶م.



به حدیث قدسی، کلام خدا و کلام الهی (یا همان سخنان خداوند) هم اطلاق شده است.
[۵] تهانوی، محمدعلی، موسوعة کشاف اصطلاحات، ج۱، ص۶۲۹، بیروت، مکتبة الناشرون، چاپ اول، ۱۹۹۶م.



این احادیث هم از زبان پیامبر اکرم (صلی‌الله‌عليه‌وآله‌وسلم) نقل شده است و هم از زبان پیامبران دیگر، (و ممکن است از زبان غیر پیغمبر هم باشد؛ مانند حدیث کساء که فاطمه زهرا (سلام‌الله‌علیها) مستقیماً از خداوند نقل می‌کند) مجموع این احادیث از طریق اهل‌ سنت به بیش از صد حدیث می‌رسد.
[۶] تهانوی، محمدعلی، موسوعة کشاف اصطلاحات، ج۱، ص۶۲۹، بیروت، مکتبة الناشرون، چاپ اول، ۱۹۹۶م، (و هی اکثر من مائة).


۷.۱ - کتاب جواهر السنیّه

از طریق شیعیان نیز احادیث متعددی به نام حدیث قدسی نقل و در کتاب‌هایی جمع‌آوری شده است که جامع‌ترین و مستندترین آن‌ها، کتابی است از شیخ محمدحسن حر عاملی به نام «جواهر السنیّه» که تحت عنوان کلیات حدیث قدسی توسط زین‌العابدین کاظمی و... ترجمه شده است، این کتاب مشتمل بر سیزده فصل است.
[۷] حر عاملی، کلیات حدیث قدسی، ص۱ـ۵۰۶، ترجمه زین‌العابدین کاظمی، تهران، انتشارات دهقان، چاپ سوم.



آن‌چه به عنوان نتیجه قابل بیان است، این است که: کتابی تحت عنوان احادیث خداوند، به نام کلیات حدیث قدسی در درست است.


۱. کلیات حدیث قدسی، شیخ حر عاملی، ترجمه از زین‌العابدین کاظمی، تمام کتاب.
۲. تفسیر نمونه، آیت‌الله مکارم شیرازی و همکاران، ج۴، ص۲۱۴ـ۲۱۶ و ج۲۰، ص۵۰۲ـ۵۰۵.


۱. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۴، ص۲۱۵، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهاردهم، ۱۳۷۰.    
۲. شوری/سوره۴۲، آیه۵۱.    
۳. تهانوی، محمدعلی، موسوعة کشاف اصطلاحات، ج۱، ص۶۲۸، بیروت، مکتبة الناشرون، چاپ اول، ۱۹۹۶م.
۴. تهانوی، محمدعلی، موسوعة کشاف اصطلاحات، ج۱، ص۶۲۷، بیروت، مکتبة الناشرون، چاپ اول، ۱۹۹۶م.
۵. تهانوی، محمدعلی، موسوعة کشاف اصطلاحات، ج۱، ص۶۲۹، بیروت، مکتبة الناشرون، چاپ اول، ۱۹۹۶م.
۶. تهانوی، محمدعلی، موسوعة کشاف اصطلاحات، ج۱، ص۶۲۹، بیروت، مکتبة الناشرون، چاپ اول، ۱۹۹۶م، (و هی اکثر من مائة).
۷. حر عاملی، کلیات حدیث قدسی، ص۱ـ۵۰۶، ترجمه زین‌العابدین کاظمی، تهران، انتشارات دهقان، چاپ سوم.




سایت ‌اندیشه قم، برگرفته از مقاله «کتاب احادیث خدا»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۰۲/۲۲.    



جعبه ابزار