پاک شدن از گناه
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: گناه، رذایل اخلاقی، توبه، گناهان کبیره.
پرسش: انسان چطور و چگونه از
گناه پاک می‌شود؟
پاسخ:
از آیات متعدد
قرآن مجید استفاده می‌شود که وسائل آمرزش و
بخشودگی گناه متعدد است که در ذیل بطور خلاصه بدان اشاره می‌کنیم:
توبه و بازگشت بسوی خدا که توأم با پشیمانی از گناهان گذشته و تصمیم بر اجتناب از گناه در آینده و جبران عملی
اعمال بد، بوسیله
اعمال نیک بوده باشد. آیاتی که بر این معنی دلالت دارد فراوان‌اند اما ما به جهت اختصار تنها به آیه‌ای اشاره می‌کنیم:
«هُوَ الَّذِی یَقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ عِبادِهِ وَ یَعْفُوا عَنِ السَّیِّئاتِ؛
او است که توبه را از بندگان خود می‌پذیرد و گناهان را می‌بخشد.»
حقیقت" توبه" ندامت و پشیمانی از گناه است که لازمه آن تصمیم جدی بر ترک گناه در آینده است، و جبران کارهایی که قابل جبران است. گفتن استغفار نیز بیانگر همین معنی است. به این ترتیب
ارکان توبه را می‌توان در پنج چیز خلاصه کرد:" ترک گناه (
ندامت (تصمیم بر ترک در آینده) جبران گذشته)
استغفار.
کارهای نیک فوق العاده‌ای که سبب آمرزش اعمال زشت می‌گردد، چنان که
قرآن می‌فرماید: «إِنَّ الْحَسَناتِ یُذْهِبْنَ السَّیِّئاتِ
، کارهای نیک آثار پاره‌ای از گناهان را از بین می‌برد.
پرهیز از
گناهان "کبیره" که موجب بخشش
گناهان "صغیره" می‌گردد «إِنْ تَجْتَنِبُوا کَبائِرَ ما تُنْهَوْنَ عَنْهُ نُکَفِّرْ عَنْکُمْ سَیِّئاتِکُمْ وَ نُدْخِلْکُمْ مُدْخَلاً کَریماً
اگر از گناهان بزرگی که از آن نهی می‌شوید پرهیز کنید، گناهان کوچک شما را می‌پوشانیم و شما را در جایگاه خوبی وارد می‌سازیم.»
تحمل گرفتاری ها و مصائب دنیا بار گناهان مومنان را سبک می‌کند و سختی‌های
برزخ و
مواقف آغازین رستاخیز، ناخالصی‌هایش را می زداید.
حقیقت
شفاعت ضمیمه شدن موجودی قویتر، به موجود ضعیف تر برای کمک به او است. این کمک ممکن است برای افزایش نقاط قوت و یا پیرایش نقاط ضعف باشد.
مفهوم شفاعت از نظر اسلام و آیات قرآن
معنایی است که بر محور دگرگونی و تغییر و تحول در"شفاعت شونده" دور می‌زند. یعنی شخص شفاعت شونده موجباتی فراهم می‌سازد تا از یک وضع نامطلوب و درخور کیفر بیرون آمده و به وسیله ارتباط با شفیع، خود را در وضع مطلوبی قرار دهد که شایسته و مستحق بخشودگی گردد.
ایمان به این نوع شفاعت در واقع یک مکتب عالی تربیت و وسیله اصلاح افراد گناهکار و آلوده، و موجب بیداری و آگاهی آنان است.
بر حسب روایات فراوان «
مقام محمود» که در قرآن کریم به
رسول اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) وعده داده شده همین مقام شفاعت است و نیز آیه شریفه: «ولسوف یعطیک ربک فترضی»؛ و همانا پروردگارت (آنقدر) به تو عطا خواهد کرد که خشنود شوی، اشاره به
آمرزش الهی است که به واسطه شفاعت آن حضرت شامل حال کسانی که استحقاق دارند می‌شود.
بنابراین، بزرگترین و نهایی ترین امید مؤمنان گنهکار، شفاعت است و این شفاعت مورد نظر اسلام با شرایط خاص آن یکی از راه‌های تربیت افراد و ایجاد امید به جبران کاستی‌ها برای پاک شدن از گناهان و حرکت و تعالی به سوی ارزش‌ها است.
عفو الهی شامل افرادی می‌شود که شایستگی آن را دارند و آنان مؤمنانی هستند، که از نظر عمل کوتاهی یا آلودگی داشته‌اند. اینان اگر مشمول عفو الهی شوند و شایسته آن باشند به گروه بهشتی می‌پیوندند، و اگر مشمول عفو الهی نشوند به
دوزخ می‌روند اما ماوی و جایگاهشان آنجا نخواهد بود و تا ابد در آن باقی نخواهند ماند.
مجددا یادآوری می‌کنیم که عفو الهی مشروط به مشیت او است و به این ترتیب یک مسئله عمومی و بدون قید و شرط نیست، و مشیت و اراده او تنها در مورد افرادی است که شایستگی خود را عملا به نوعی اثبات کرده‌اند.
بنا براین
خداوند متعال که آفریننده انسان و به تمام ویژگی های او آگاه است پاک شدن از همه گناهان (هر چند گناهان بزرگ باشند) را ممکن دانسته و همگان را به سوی رسیدن به آن دعوت فرموده و وعده
آمرزش و
عفو داده است، تا جایی که نا امیدی از عفو و
بخشش الهی را بالاترین گناه شمرده است. همه
پیامبران الهی برای رسانیدن مردم به دریای بی کران
رحمت الهی مبعوث شده اند تا جایی که
پیامبر گرامی اسلام (صلی‌الله‌علیه‌وآله)، پیامبر رحمت خوانده شده است.
نکته‌ای که باز در پایان بر آن تاکید می کنیم اینست که اگر شخص مؤمن، [یمان خودش را تا هنگام
مرگ حفظ کند و مرتکب گناهانی نشود که
سلب توفیق و سوء عاقبت و سرانجام
شک و
تردید یا انکار و جحود را به بار می آورد، و در یک جمله «اگر با ایمان از دنیا برود» به
عذاب ابدی، مبتلا نخواهد شد. گناهان کوچکش به واسطه اجتناب از کبائر، بخشوده می شود و گناهان بزرگش به وسیله
توبه کامل و مقبول، آمرزیده می‌گردد، و اگر موفق به چنین توبه‌ای نشد تحمل گرفتاری‌ها و مصائب دنیا بار گناهانش را سبک می‌کند و
سختی‌های برزخ و مواقف آغازین
رستاخیز، ناخالصی‌هایش را می‌زداید و اگر باز هم از آلودگی‌های گناهان پاک نشد به وسیله شفاعت (که تجلی بزرگترین و فراگیرترین
رحمت الهی در
اولیاء خدا به ویژه رسول اکرم و اهل بیت کرامش (علیهم‌الصلوة‌والسلام) می‌باشد) از
عذاب دوزخ نجات خواهد یافت. ولی در عین حال نباید از «
مکر الهی» ایمن شوند و باید همیشه بیمناک باشند که مبادا کاری از آنها سر زده باشد یا سر بزند که موجب سوء عاقبت و
سلب ایمان، در هنگام مرگ گردد و مبادا علاقه به امور دنیوی به حدی در دلشان رسوخ یابد که (العیاذبالله) با بغض خدای متعال از این جهان بروند.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «پاک شدن از گناه»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۱۰/۴.
