وظایف زن و شوهر
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: وظایف زن و شوهر، حقوق، تکالیف، وظایف اخلاقی، وظایف حقوقی.
پرسش: درباره وظایف قانونی زن و شوهر نسبت به یکدیگر توضیحاتی دهید و این‌که مرد همسرش را به چه کارهایی می‌تواند مجاب کند؟
پاسخ: زندگی زناشویی قوام، تحکیم و استمرارش به محبت، دوستی، تفاهم، احترام متقابل و به رسمیت شناختن و رعایت حقوق هم‌دیگر است. دین اسلام برای آن‌که محیط و اجتماع کوچک خانواده قوام پیدا کند و تداوم یابد، برای هر یک از
زن و شوهر حقوقی در نظر گرفته و در مقابل این حقوق وظایفی را نیز برای آنان تعیین کرده است؛ چراکه خداوند هر جا حقی در نظر گرفته، تکلیفی را هم مقرر نموده است. در این مقال به مناسبت پرسش از وظایف زنان در برابر مردان، برخی از مهم‌ترین وظایف شرعی و قانونی زن در برابر شوهر، یا به تعبیر دیگر حقوق مردان نسبت به
زنان را بیان می‌کنیم.
ذات حق تعالی زن و مرد را از جهت جسمی و روحی به‌گونه‌ای آفرید که بدون هر یک نه پیدایش و بقای آنان امکان‌پذیر است و نه نیازهای جسمی و روحی هر یک، بدون دیگری به‌طور کامل بر‌آورده می‌شود و نه تکامل روحی و دینی هر یک به‌صورت فردی و اجتماعی امکان‌پذیر می‌باشند. گویا هر یک پاره‌ای از یک موجود کامل‌اند و بدون هم ناقص و نسبت به هم مکمل‌اند.
خدای متعال با توجه به
آفرینش آن‌چنانی زن و مرد و تفاوت‌های روحی و جسمی آن دو، حقوق و تکالیف
زناشویی و خانوادگی خاصی به‌صورت مشترک و خاص برای هر یک قرار داده است تا تأمین‌کننده‌ی نیازهای دنیوی و اخروی هر یک به‌صورت کامل باشد.
این حقوق و تکالیف از سه نگاه: فقهی،
، اخلاقی
و حقوقی
مد نظر عالمان
دین بوده است که در این‌جا چون سؤال از وظایف حقوقی زن در قبال شوهر است و از آن‌جا که وظایف اخلاقی هم
روح، مکمل و ضامن وظایف قانونی‌اند،
و وظایف فقهی هم فرق چندان زیادی با وظایف حقوقی و قانونی زن ندارد، به اختصار به بیان این حقوق و تکالیف از نظر اخلاقی و حقوقی می‌پردازیم.
وظایف اخلاقی زن به
زبان روایات در دو بخش
ارزش و اهمیت وظایف شوهرداری، و خود وظایف طرح می‌شود:
أ.
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله فرمود: اگر
سجده کردن برای غیر خدا جایز بود، هر آیینه به زن دستور می‌دادم که به شوهرش سجده کند.
ب. حق شوهر بر زن، از هر
حق دیگری بیش‌تر و برتر است.
ج.
جهاد زن، تحمل او بر آزارهای شوهر است.
د. زن نباید شوهرش را غضبناک کند؛ و لو شوهرش او را آزرده باشد.
ه. زنی که شوهرش از او ناراضی باشد،
اعمال او مورد قبول واقع نمی‌شود.
و. زنی که قدردان شوهرش نباشد، ثوابی برای اعمال او نیست.
أ. زن نباید میل و نظر به غیر شوهرش داشته باشد؛ والا نزد خدا زناکار محسوب می‌شود.
ب. زن باید پاسخ‌گوی نیازهای جسمی و بهره‌های شهوی مرد و لو در پشت پالان
شتر باشد و هر بامداد و شامگاه در صورت درخواست مرد، خود را بر او عرضه کند؛ والا مورد
لعن فرشتگان خواهد بود.
ج. زن بدون اجازه شوهرش، نباید روزه‌ی مستحبی بگیرد. بدیهی است این از باب مثال است؛ والاّ هر امر مستحبی این‌گونه خواهد بود.
د. طولانی شدن
نماز زن، نباید مانع پاسخ‌گویی سریع نیازهای مرد باشد.
ه. زن نباید، بدون اجازه‌ی شوهرش، چیزی ولو
صدقه، به کسی بدهد.
ح. زن بدون اجازه‌ی شوهرش، نباید از خانه بیرون برود؛ والا مورد لعن فرشتگان
آسمان و
زمین و فرشتگان رحمت و غضب خواهد بود.
ط. زن آرایش و نمایش برای شوهرش نماید و برای غیر شوهرش بوی خوش استفاده نکند؛ والا
نماز او مورد قبول واقع نمی‌شود.
وظایف حقوقی، قانونی زن به دو صورت وظایف مشترک زن و مرد، و وظایف مختص زن بیان می‌شود:
زن و مرد وظیفه دارند در
زندگی مشترک خانوادگی و زناشویی، نسبت به هم خوش‌رفتار، خوش‌رو و خوش‌گو باشند و از هر‌گونه بدرفتاری، ترش‌روی و بدگویی دوری نمایند، مگر این‌که عذر شرعی، قانونی و عرفی داشته باشند.
زن و مرد باید در پیشبرد و تحکیم زندگی خانوادگی، همکاری و همراهی داشته باشند و معیار این همکاری هم بنا بر انتظار عرف و
فرهنگ زمان و مکان و موقعیت آن دو است. از باب نمونه، اگر عرف خانه‌داری، بچه‌داری،
شیردهی بچه را به عهده‌ی زن می‌داند و کارهای بیرون خانه را به عهده‌ی مرد می‌داند، هر دو در این امور محوله، همکاری نمایند.
زن و مرد، هر دو موظف‌اند در حد توانایی و مقتضای عرف زمان و مکان و موقعیت در رشد و پرورش فرزند، کوشش نمایند.
زن و مرد نباید رابطه‌ی نامشروع با فرد دیگری داشته باشند.
اگر در زندگی زناشویی و خانوادگی مشکلی و مسئله‌ای پیش آمد، حل آن با نظر نهایی شوهر است، البته این وظیفه‌ی شوهر، نباید خارج از حسن معاشرت و معاضدت، شرع و قانون باشد و باعث سوء استفاده‌ی شوهر شود.
زن باید در نزدیکی جنسی و دیگر بهره‌های شهوی مرد با او، حالت پذیرش و آمادگی در حد توانایی جسمی و روحی، بنا بر انتظار عرف داشته باشد. مگر این‌که دارای عذر شرعی و قانونی مثل عادت زنانگی، مریضی و ... باشد.
تبعیت از مرد در محل اقامتگاه و مسکن، مگر این‌که این
اختیار را شوهر به زن واگذار کرده باشد و یا خلاف شأن اجتماعی زن باشد و یا ضرر جانی و جسمی برای زن داشته باشد.
تبعیت از مرد، در خروج از منزل و ورود دیگران به منزل، در حد عرف، مگر این‌که برای انجام تکالیف دینی مثل حج
واجب و یا برای انجام مداوا، یا ماندن در خانه ضرر جانی، بدنی و شرافتی، برای زن داشته باشد.
تبعیت از مرد در اصل شاغل بودن و نوع شغل، در‌صورتی‌که خلاف انتظار عرف زمان، مکان و موقعیت و جنسیت زن و مرد باشد.
تا این‌جا وظایف و مسئولیت زن در قبال شوهر به‌طور اختصار بیان شد. در ادامه به تناسب به‌صورت فشرده تعهدات شوهر در برابر زن بیان می‌شود.
وظایف مرد نسبت به زن، در دو بخش وظایف اخلاقی، و وظایف حقوقی بیان می‌شود.
در دو بخش ارزش رفتار نیکو با
زنان، و الزامات رفتاری با آنان بیان می‌شود:
۱.
دوستی با زنان از
اخلاق انبیا بود.
۲. اظهار
دوستی با زنان، هرگز از یاد آنان نمی‌رود.
۳. گذشت و بخشش نسبت به زنان، اگر رفتار بدی را مرتکب شدند.
۴. خوش‌رویی و خوش‌رفتاری با زنان.
۵. بهترین مردان در نزد ذات حق تعالی، کسی است که بهترین رفتار را با زنان خود داشته باشند.
۶. محبوب‌ترین مردان، کسی است که بیش‌ترین نیکی را نسبت به زن خود نماید.
۷.
ترس از ذات حق تعالی که مبادا، حق زن خود را به‌جا نیآورد.
۱. نگاه به زن به‌عنوان گل باشد نه خدمت‌کار، تا طراوت و شادابی آن حفظ شود و کاری فراتر از حد متعارف، از زن خواسته نشود.
۲. تهیه‌ی وسایل بیش‌تر و بهتر زندگی تزئینی، پوشاکی، خوراکی، به‌ویژه در ایام عید.
۳.
مشورت با زن در امور مهمه‌ی زندگی.
۴. رعایت اخلاق و حقوق هم‌بستری با زن.
این وظایف به دو صورت مشترک و خصوصی می‌باشد، که قسم اول آن در وظایف حقوقی مشترک زن و مرد گذشت.
۱. تهیه‌ی
غذا، در حد متعارف زمان، مکان و موقعیت متناسب زن.
۲. تهیه‌ی پوشاک، در حد متعارف زمان، مکان و موقعیت متناسب زن.
۳. تهیه‌ی وسایل آرایشی و تزئینی، در حد متعارف زمان، مکان و موقعیت متناسب زن.
۴. تهیه‌ی مسکن، در حد متعارف زمان، مکان و موقعیت متناسب زن.
۵. تهیه‌ی لوازم منزل در حد متناسب زمان، مکان و موقعیت متناسب زن.
۶. تهیه‌ی خدمت‌کار، اگر شأن اجتماعی و خانوادگی زن اقتضا دارد و یا اگر مریض است.
۷. مداوای بیماری زن، اگر زن مریض شد.
قانون در این مورد ساکت است و به عبارت حسن معاشرت اکتفا کرده است.
اما فقها در دو قسمت، به این بحث پرداخته‌اند:
حق زن بر شوهر این است که اگر زن باکره است، پس از عروسی، هفت شب را نزد او بماند و اگر ثبیه باشد، سه شب و پس از آن اگر دارای یک زن است، باید هر چهار شب یک شب نزد او بماند و سه شب دیگر آزاد است و هرگاه دارای چند زن است. باید نزد هر یک شبی را از چهار شب بگذراند،
و ...
نزدیکی جنسی: شوهر مکلف است، هر چهار ماه یک بار با زن خود نزدیکی جنسی نماید و این از حقوق زن محسوب می‌شود.
پایگاه اسلام کوئست.
