• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

هدیه به پیامبر

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: هدیه، پیامبر، عایشه.
پرسش: در منابع اهل سنت آمده است «مردم هدایای خود را در روزی که پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ در منزل عایشه بودند، به ایشان تقدیم می‌کردند. و این مطلب مورد اعتراض دیگر همسران ایشان قرار گرفت؛ ولی پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ این درخواست را رد کرده و مطلبی در فضیلت عایشه فرمود»، آیا این روایت صحیح است؟
پاسخ:



حدیثی به این مضمون در بیشتر کتاب‌های حدیثی اهل سنت وجود دارد.
[۱] شیبانی، أبو عبدالله أحمد بن محمد، مسند احمد، تحقیق: الأرنؤوط، شعیب، مرشد، عادل و دیگران، اشراف: ترکی، عبدالله بن عبد المحسن، ج ۴۴، ص ۱۲۹، مؤسسة الرسالة، بیروت، چاپ اول، ۱۴۲۱ق.
[۲] حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله، المستدرک علی الصحیحین، تحقیق: عطا، مصطفی عبدالقادر، ج ۴، ص ۱۰، دارالکتب العلمیة، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۱ق.
[۳] ترمذی، محمد بن عیسی، سنن الترمذی، ج ۵، ص ۷۰۳، شرکة مکتبة ومطبعة مصطفی البابی الحلبی، مصر، چاپ دوم، ۱۳۹۵ق.



برای نمونه، در صحیح بخاری چنین آمده است:
«حدثنا عبد اله بن عبد الوهاب حدثنا حماد حدثنا هشام عن أبیه قال کان الناس یتحرون بهدایاهم یوم عائشة قالت عائشة فاجتمع صواحبی إلی أم سلمة فقلن یا أم سلمة و الله إن الناس یتحرون بهدایاهم یوم عائشة و إنا نرید الخیر کما تریده عائشة فمری رسول الله صلی الله علیه و سلم أن یأمر الناس أن یهدوا إلیه حیثما کان أو حیثما دار قالت فذکرت ذلک أم سلمة للنبی صلی الله علیه و سلم قالت فأعرض عنی فلما عاد إلی ذکرت له ذلک فأعرض عنی فلما کان فی الثالثة ذکرت له فقال:یا أم سلمة لا تؤذینی فی عائشة فإنه والله ما نزل علی الوحی وأنا فی لحاف امرأة منکن غیرها».

۲.۱ - ترجمه

«عبدالله بن عبد الوهاب از حماد از هشام و او از پدرش نقل می‌کند؛ مردم در روزی که نوبت عایشه بود برای رسول خدا هدیه‌هایشان را می‌آوردند، عایشه ‌گفت: دیگر زنان پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ جمع شده و به ام‌سلمه گفتند: مردم هدایای خود را در ایامی برای رسول خدا ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ می‌آورند که ایشان در منزل عایشه است، ما هم دوست داریم وقتی پیامبر در خانه‌های ما هستند برای ایشان هدیه بیاورند، تو خدمت رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌وآله برو و از ایشان بخواه که به مردم بفرماید که هدایای خود را بدون در نظر گرفتن این موضوع و هرجا که ایشان هستند بیاورند و فقط در زمانی که پیامبر در منزل عایشه است برای ایشان هدیه نیاورند؟ ام سلمه این مطلب را به عرض رسول خدا رساند؛ پیامبر جوابی ندادند، در مرتبه دوم نیز همین اتفاق افتاد و ام سلمه برای بار سوم این مطلب را بیان کرد که پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ فرمود: ای ام‌سلمه! مرا درباره عایشه اذیت نکن، به خدا قسم هیچ‌گاه وحی، در بستر زنی جز عایشه بر من نازل نشده است».
[۴] بخاری، محمد بن اسماعیل، الجامع المسند الصحیح المختصر من أمور رسول الله ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ و سننه و أیامه (صحیح البخاری)، شرح و تعلیقه: دیب البغا، مصطفی، محقق: محمد زهیر بن ناصر الناصر، ج ۵، ص ۳۰، ح ۳۷۷۵، دار طوق النجاة، چاپ اول، ۱۴۲۲ق.


بخاری این حدیث را در چند باب از جمله در باب «فضل عایشه» ذکر کرده است و کسانی مانند ذهبی این حدیث را صحیح دانسته‌اند.




۳.۱ - اول

در این حدیث به مطلبی اشاره شده است که مورد تأیید است؛ پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ عدالت را درباره همسرانشان رعایت کرده و با همین معیار، به نوبت در خانه همسران خود بودند. پس منظور از «یوم عایشه» در این حدیث، روزی است که نوبت عایشه بوده است.

۳.۲ - دوم

عین این روایت و یا روایتی با چنین محتوا در میراث حدیثی شیعه وجود ندارد؛ یعنی نه هدیه آوردن مسلمانان برای پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ در زمانی که ایشان در منزل عایشه بودند ثابت است و نه اعتراض ام‌سلمه و دیگر همسران پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ و نه دفاع پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ از این عمل به ظاهر ناعادلانه و در نهایت، نه نزول وحی در بستر همسران!
همه این گزینه‌ها از نظر تاریخی و اعتقادی در میراث شیعه ثابت نبوده و مورد قبول مکتب اهل بیت علیهم‌السلام نمی‌باشد.

۳.۳ - سوم

خود ترمذی نیز در انتهای نقل روایت، آن‌ را حدیثی حَسَن، اما غریب
[۶] حدیث غریب، از اقسام خبر واحد است، این حدیث دارای اقسامی است؛ مانند حدیثی که دارای الفاظ و معانی دور از ذهن باشد. هم‌چنین تنها در سند آن یک راوی و یک سلسله سند وجود دارد.
ارزیابی می‌کند.
[۷] ترمذی، محمد بن عیسی، سنن الترمذی، ج ۵، ص ۷۰۳، شرکة مکتبة ومطبعة مصطفی البابی الحلبی، مصر، چاپ دوم، ۱۳۹۵ق.


۳.۴ - چهار

پیامبر اسلام بعد از وفات حضرت خدیجه ـ سلام‌الله‌علیها ـ همسران متعددی برگزیدند؛ ولی در کتاب‌های حدیثی اهل سنت از جمله صحیح بخاری، بابی اختصاص داده شده به فضیلت و برتری عایشه و این موضوع برای دیگر همسران پیامبر تقریباً اتفاق نیفتاده! پس بسیار بعید است دیگر همسران پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ مانند ام‌سلمه و دیگران، فضیلتی نداشته باشند؟! همین موضوع می‌تواند صحت چنین نقلی را خدشه‌دار کند.


۱. شیبانی، أبو عبدالله أحمد بن محمد، مسند احمد، تحقیق: الأرنؤوط، شعیب، مرشد، عادل و دیگران، اشراف: ترکی، عبدالله بن عبد المحسن، ج ۴۴، ص ۱۲۹، مؤسسة الرسالة، بیروت، چاپ اول، ۱۴۲۱ق.
۲. حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله، المستدرک علی الصحیحین، تحقیق: عطا، مصطفی عبدالقادر، ج ۴، ص ۱۰، دارالکتب العلمیة، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۱ق.
۳. ترمذی، محمد بن عیسی، سنن الترمذی، ج ۵، ص ۷۰۳، شرکة مکتبة ومطبعة مصطفی البابی الحلبی، مصر، چاپ دوم، ۱۳۹۵ق.
۴. بخاری، محمد بن اسماعیل، الجامع المسند الصحیح المختصر من أمور رسول الله ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ و سننه و أیامه (صحیح البخاری)، شرح و تعلیقه: دیب البغا، مصطفی، محقق: محمد زهیر بن ناصر الناصر، ج ۵، ص ۳۰، ح ۳۷۷۵، دار طوق النجاة، چاپ اول، ۱۴۲۲ق.
۵. ذهبی، شمس الدین، سیر أعلام النبلاء، ج ۲، ص ۱۴۲ ۱۴۳، مؤسسة الرسالة، بیروت، چاپ سوم، ۱۴۰۵ق.    
۶. حدیث غریب، از اقسام خبر واحد است، این حدیث دارای اقسامی است؛ مانند حدیثی که دارای الفاظ و معانی دور از ذهن باشد. هم‌چنین تنها در سند آن یک راوی و یک سلسله سند وجود دارد.
۷. ترمذی، محمد بن عیسی، سنن الترمذی، ج ۵، ص ۷۰۳، شرکة مکتبة ومطبعة مصطفی البابی الحلبی، مصر، چاپ دوم، ۱۳۹۵ق.



پایگاه اسلام کوئست.    






جعبه ابزار