نفس کشیدن هنگام حوادث قیامت
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: تنفس، نفس کشیدن،
حوادث قیامت، مقدمات قیامت، نفخ صور، صور دوم.
پرسش: منظور خداوند در
سوره انفطار از: شکافته شدن آسمان‌ها، فرو ریختن ستاره‌ها، شکافته شدن دریاها، برانگیخته شدن انسان‌ها چیست و آیا انسان‌ها به هوا احتیاج ندارند؟
پاسخ: براساس دیدگاه آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی، این
نشانه‌های قیامت اگر‌چه پشت سر هم نقل شده است، ولی چند علامت اولی که مربوط به حوادث
آسمان و زمین است، مال پیش از
قیامت می‌باشد. بقیه مال خود قیامت و ایام حشر است. به‌هرحال اگر این حوادث بعد از نفخ صور باشد، باید گفت: در آن‌جا نشاء و
حیات و سنخیت دیگری است، متناسب با همان روز آخرت و دوره قیامت، هنگامی خود مردم را زنده کرده و
معاد هم
جسمانی و روحانی است. نفس کشیدن در آن‌جا مناسب حال محیط خواهد بود که ویژگی‌های مخصوص به خودش را دارد؛ مثل زنده بودن همه چیزهای قیامت که براساس
آیات قرآن در قیامت همه چیز زنده هستند یا پوست بدن
اهل جهنم با سوختن از جهنم از بین نمی‌رود و دوباره زنده می‌شود و یا در آن‌جا کسی نمی‌میرد. خلاصه در آن‌جا شرایط حیات خاص وجود دارد. علاوه بر این، آن حوادث بزرگ آسمانی و زمینی و زلزله عظیم به خاطر شرایط خاص حیات اُخروی، عامل نابودی آن‌ها نیست؛ هرچند ترس‌آور و وحشت‌زا و مهیب است و خلاصه زمینه ویرانی این جهان برای مهیا شدن زمینی مهم‌تر و بزرگ‌تر است، برای حشر همه مردم.
«اِذَا السَّمَاءُ انْفَطَرَتْ وَاِذَا الْکَوَاکِبُ انْتَثَرَتْ وَاِذَا الْبِحَارُ فُجِّرَتْ وَاِذَا الْقُبُورُ بُعْثِرَتْ».
خداوند متعال چنین فرموده است: یعنی «آن‌گاه که آسمان بشکافد. آن‌گاه که
ستارگان فرو ریزند. آن‌گاه که دریاها روان گردند. آن‌گاه که قبر‌ها زیر و زبر شوند».
هنگامی که
حوادث قیامت از
تکویر شمس، و خاموش شدن ستاره‌ها، و شکافتن
آسمان و انفجار
دریا و غیره ایجاد شود، نظم حیاتی
کره زمین به هم می‌خورد؛ زیرا در
علوم طبیعی ثابت شده، نظامی که در منظومه شمسی وجود دارد، در اثر حرکت‌های
زمین و
اعتدال با تابیدن خورشید، ایجاد جوّ گرما و سرمای کره زمین و کوه و
دریا، حرکت هوا و باد ایجاد می‌شود و امکان تنفس ایجاد می‌شود؛ ولی هنگامی که چنین نظامی وجود ندارد، امکان تنفس هم نیست.
برای روشن شدن بحث، به مقدمات مهم
قیامت اشاره می‌شود:
در صورِ اول که همه موجودات آسمانی و زمینی می‌میرند؛ یعنی
روح از ساختمان وجودی آن‌ها خارج می‌شود و آیا
فنا و زوال در ساختمان وجودشان و منظومه ایجاد می‌شوند یا خیر، محل
اختلاف است.
همة موجودات زنده می‌شوند.
زلزله بزرگ و عظیمی که مردم از
ترس مَست می‌شوند و صاحبان حمل و
زنان شیرده، در مخاطره قرار می‌گیرند.
حوادثی که برای نظام
جهان پیش می‌آید که تاریکی خورشید و
ستارگان و
آتش گرفتن آب‌های دریا و از جا کنده شدن کوه و غیره می‌باشد.و این قسم چهارم را بعضی دو نوع می‌دانند: یکی قبل از نفخه اول و یکی بعد از نفخه دوم.
یکی از بحث‌های‌که قابل طرح این است که ترتیب این حوادث چهارگانه چگونه است؟ آیا اول حوادث به هم خوردن نظام
آسمان،
زمین، خورشید و... بعد نفخ اول و بعد نفخ دوم، بعد زلزله؟ یا به هم خوردن نظام آسمان و زمین و...، بعد از نفخ دوم است؟...، البته بین این حالات هم حوادثی وجود دارد که در احادیث به این نکته اشاره شده است.
حال اگر حوادث آسمان، زمین، به هم خوردن خورشید و...، قبل از
نفخ صور اول باشد، مشکلی وجود ندارد؛ چون کسی زنده به حیات مادی نیست، تا بخواهد
تنفس کند. در این صورت همه مرده‌اند. تا این‌که در نفخة دوم مردم زنده می‌شوند و نظام دیگری برپا می‌شود و نفس کشیدن در آن نظام هم ممکن است و اشکالی ندارد؛ ولی اشکال در این است که اگر این حوادث مهم قبل از نفخ اول باشد، کسی دیگر زنده نمی‌ماند، تا احتیاج به نفخ صور داشته باشد. در حالی هم از
آیات و
روایات، نفخ صور اول استفاده می‌شود؛ با نفخ صور، مردم روی زمین می‌میرند و اگر این
حوادث آسمان و زمین بین این نفخ واقع شوند، باز مسئلةه تنفس مشکلی ندارد. چون همه مرده‌اند و احتیاج به نفس کشیدن ندارند؛ ولی مشکل این است که این حوادث آسمان و زمین به خاطر آن است که خداوند می‌خواهد، قدرت خود را به مردم نشان دهد و در این صورت باید در حال
حیات آن‌ها باشد. علاوه بر این، به دنبال آن آیات و حوادث قیامت مطالبی نقل شد؛ مثل: «وَ اِذا الوحوش حشرت»
و «اذا الموءُدة سئلت»
و... معلوم می‌شود، حوادث بر هم خوردن آسمان و زمین بعد از نفخ دوم است.
هرچند بعضی از بزرگان مثل
آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی معتقد است، این نشانه‌های قیامت اگر‌چه پشت سر هم نقل شده است، ولی چند علامت اولی که مربوط به حوادث آسمان و زمین است، مال قبل از قیامت می‌باشد. بقیه مال خود قیامت و ایام حشر است. به‌هرحال اگر این حوادث بعد از نفخ صور باشد، باید گفت: در آن‌جا نشاء و حیات و سنخیت دیگری است، متناسب با همان روز آخرت و دوره قیامت، هنگامی خود مردم را زنده کرده و
معاد هم جسمانی و روحانی است. نفس کشیدن در آن‌جا مناسب حال محیط خواهد بود که ویژگی‌های مخصوص به خودش را دارد؛ مثل زنده بودن همه چیزهای قیامت که براساس
آیات قرآن در قیامت همه چیز زنده هستند یا پوست بدن
اهل جهنم با سوختن از
جهنم از بین نمی‌رود و دوباره زنده می‌شود و یا در آن‌جا کسی نمی‌میرد.
خلاصه در آن‌جا شرایط
حیات خاص وجود دارد. علاوه بر این، آن حوادث بزرگ آسمانی و زمینی و
زلزله عظیم به خاطر شرایط خاص حیات اُخروی، عامل نابودی آن‌ها نیست؛ هرچند ترس‌آور و وحشت‌زا و مهیب است و خلاصه زمینه ویرانی این
جهان برای مهیا شدن زمینی مهم‌تر و بزرگ‌تر است، برای حشر همه مردم.
شواهد ترتیب حوادث چهارگانه از ادله معارف و کلمات بزرگان به دست می‌آید، شواهدی که دلالت می‌کنند حوادث آسمانی و زمینی پس از نفخ صور دوم است:
آیات سوره انفطار بعد از
حوادث آسمان و زمین را بیان می‌کند.«آن‌گاه که
آسمان بشکافد، آن‌گاه که ستارگان فرو ریزد و ... هرکس می‌فهمد چه چیز را از پیش فرستاد ... که این از نشانه
محشر است.
«اذا الشَّمس کُوّرت» و...به دنبالش می‌گوید: «وَاِذَا الْمَوْءُده سُئِلتْ» که از نشانه محشر است.
«آن‌گاه که آسمان با گردن نهادن به فرمان پروردگارش شکافته شود، آن‌گاه که زمین به
اطاعت از پروردگارش باز شود و نهان داشته‌هایش را به
کمال بیرون ریزد، ...»
از نشانه‌های حشر بعد نفخ دوم است؛
در سوره نباء این مطلب روشن‌تر جلوه‌گر می‌کند.از آیة ۱۷ به بعد از سوره نباء آمده است: «و روزی که در صور دمیده شود و گروه گروه به محشر درآیند و درهای آسمان گشوده شود و کوه‌ها به حرکت آیند و چُنان سراب شوند، دوزخ کمین‌گاهی است برای بازگشت طغیان‌گران و...»
که از جمله نظریه مهم در این
آیه، حوادث آسمانی بعد از نفخ دوم است.
«حادثة درهم کوبنده، چه حادثه کوبنده‌ای؟ چه دانی حادثه کوبنده چیست؟ روزی که مردم پروانه‌وار پراکنده شوند و کوه‌ها (از هیبت آن) به صورت پشم زده‌شده درآید؛ آن‌که کفة عملش سنگین باشد،
زندگی پسندیده‌ای خواهد داشت...». .
در هر حال شواهد روانی و گفتاری از شواهد
علما در این زمینه وجود دارد.
در مقابل عقیده‌های دیگری هم است که این حادثه آسمانی مقداری قبل از نفخ صور اول و مقداری بعد از نفخ صور دوم می‌باشد. در هر‌حال در هر کدام از زمان‌های مختلف مقدمات قیامت باشد، پاسخ همان است که بیان گشت.
خلاصه بعد از انجام مقدمات قیامت،
خداوند در قیامت «عالم‌تکانی» می‌کند و کل
عالم را به هم می‌ریزد و دوباره می‌سازد و این امر مهم برای خداوند، بسیار آسان است.
البته تا مسئله
بهشت و جهنم مطرح شود، هزاران سال طول می‌کشد. منتها بعد از آن، از
آیات بسیاری به دست می‌آید که در بهشت یا جهنم،
پاداش مادی و معنوی یا عذاب مادی و معنوی مطرح است؛ از جمله آمده است: «آن‌ها در سایه درخت سدر بی‌خار قرار دارند و در سایه درخت طلح پر برگ و سایه کشیده وگسترده در کنار آبشارها...».
از‌این‌رو روشن می‌شود که هوای بهشت مطبوع‌ترین وجالب‌ترین و دل‌انگیز‌ترین هواهاست؛ چنان‌که در
سوره انسان آمده: «این در حالی است که
بهشتیان نه آفتاب سوزان را در آن‌جا می‌بینند و نه سرما را...» .
۱. پیام قرآن، ج۵ – ۶.
۲. تفسیر نمونه ج۲۵، ص۴۰۰ به بعد.
۳. المیزان، ج۲۰.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «نفس کشیدن هنگام حوادث قیامت»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۱۲/۱۴.
