لجاجت
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
پرسش: تأثیر روحیة لجاجت در رفتار فرد و پیآمدهای سوء آن کدام است؟
پاسخ:
لجاجت به معنای ستیزه‌جویی و مخالفت در برابر دیگران است و ریشه در حس
استقلال‌طلبی و برتری‌جویی و انتقام‌طلبی افراد دارد.
حس استقلال‌طلبی به صورت طبیعی در همه افراد وجود دارد. همه دوست دارند که طبق نظر، میل و سلیقه و برداشت خود عمل نمایند و در تمامی کارها نظر و عقیده آنها محترم باشد، لذا از همان
دوران کودکی آثار استقلال‌طلبی در رفتار
کودکان مشاهده می‌شود. نحوة برخورد
والدین و سبک تربیتی آنها می‌تواند نقش مهمی در ایجاد روحیة لجاجت در
فرزندان داشته باشد،
اگر والدین برخورد مناسب با فرزندان از خود نشان دهند حس استقلال‌طلبی در آنها به صورت مثبت رشد می‌کند و به عامل سازنده و مفید تبدیل می‌شود. اما اگر برخورد والدین با فرزندان مناسب نباشد و یا والدین خود دارای روحیة لجاجت باشند، روحیة لجاجت در فرزندان ایجاد می‌شود و آثار و پیآمدهای منفی بسیاری ببار می‌آورد.
در دوران
نوجوانی حالت لجبازی به اوج خود می‌رسد، و به صورت یک ویژگی شخصیتی در افراد تبدیل می‌گردد. حتی ممکن است تا پایان عمر نیز باقی بماند.
یکی از پیامدهای روحیة لجاجت بدبینی نسبت به مسایل و موضوعات و هم‌چنان افراد دیگر مانند
پدر،
مادر، دوستان و... می‌باشد. افرادی که لجباز هستند و در برابر نظر و پیشنهاد دیگران حتی نظرات سازنده و مفید مقاومت و سرسختی از خود نشان می‌دهند، در مرور زمان از نظر طرز
تفکر و سیستم شناختی خود دچار اختلال می‌شود و همه چیز و همه کس به نظرش غیرقابل اعتماد می‌شود.
لجاجت در بسیاری موارد به
پرخاشگری، آزار و آسیب رساندن به دیگران منجر می‌شود پرخاشگری ممکن است بدنی باشد مانند لگد زدن، گاز گرفتن و... یا لفظی مانند فریاد زدن،
فحش و
ناسزاگویی و توهین به دیگران. یا به صورت تجاوز به حقوق دیگری مانند این‌که فرد لجوج پس از مخالفت و دعوا با دیگران چیزی را از آنها به زور بگیرد.
روان‌شناسان معتقدند که لجاجت به صورت
خشم و
بدرفتاری نمود و بروز پیدا می‌کند
یعنی افراد وقتی نمی‌توانند سخن دیگران و نظر و پیشنهاد آنها را تحمل کنند؛ روحیة لجاجت آنها موجب می‌شود که افراد به میزان زیادی برانگیخه شده و اقدام خشونت‌آمیز از خود نشان دهند. مطالعات نشان می‌دهد که متداول‌ترین دلیل خشمگین شدن داشتن روحیة لجاجت و تضادورزی و
سرزنش شدن از سوی دیگران است.
یکی دیگر از پیامدهای لجاجت این است که به صورت
رقابت منفی در رفتار فرد ظاهر می‌شود. لجاجت ممکن است در برابر
پدر و مادر، خواهر و برادر و یا دوستان باشد، فرد لجوج همیشه سعی می‌کند که با دیگران به خصوص آنهایی که از نظر سنی و موقعیتی هم سطح او هستند، رقابت منفی از خود نشان دهد. حتی در دوران بزرگسالی نیز ممکن است روحیة لجاجت باعث رقابت منفی در افراد شود، یکی از عوامل اصلی اختلافات خانوادگی که در بسیاری موارد به
طلاق و جدایی نیز منجر می‌شود همین روحیة لجاجت در زن وشوهر و یا یکی از آنها می‌باشد که هرکدام سعی می‌کند حقانیت نظر خود را به اثبات برساند و در مرور زمان به ناسازگاری و جدایی می‌انجامد.
علاوه بر این‌که لجاجت این‌گونه آثار و پیامدهای رفتاری را بدنبال دارد، یکسری پیامدهای دیگری نیز در زندگی فردی و اجتماعی افراد بر جای می‌گذارد.
از دیگر آثار سوء لجاجت آن است که افراد لجوج مورد تنفر همگان حتی نزدیکان خود واقع می‌شوند و در خانواده، مدرسه، محیط کار و جامعه، نمی‌توانند با دیگران کنار بیایند. افرادی می‌توانند در جامعه موفق باشند که به نظر و عقاید دیگران
احترام بگذارند، برخورد مناسب و شایسته از خود نشان دهند، اما لجاجت و سرسختی جز انزوا و طرد اجتماعی، پیامد دیگری ندارد، و وقتی افراد در اثر لجاجت و ستیزه‌جویی از سوی دیگران طرد شوند، شدیداً دچار
اضطراب،
افسردگی، احساس
یأس و
ناامیدی و... خواهند شد به گونه‌ای که شخصیت آنها و سلامت روانی آنان را تهدید می‌کند.
افرادی که دارای روحیة لجاجت هستند روابط اجتماعی و
عزت نفس آنها نیز به شدت مخدوش می‌شود. عزت نفس احساس ارزشمندی است که در اثر
قضاوت خود و جامعه از ویژگی‌های مثبت فرد به وجود می‌آید. افرادی که در جامعه مفید و کارا هستند و روحیة سازگاری بالائی دارند می‌توانند نظر مثبت دیگران را به خود جلب کنند و در نتیجه این حالت آرام‌آرام توجه به خود و عزت نفس او را افزایش خواهد داد اما افراد دارای روحیة لجاجت که همیشه سعی می‌کنند در مقابل دیگران موضع‌گیری منفی از خود نشان دهند، باعث می‌شود که دیگران ارزشیابی منفی از او داشته باشند در نتیجه از اثرات منفی این رفتار دیگران در او دید منفی نسبت به خود اوست که این خود باعث کاهش در عزت نفس خواهد شد.
به طور کلی داشتن روحیة لجاجت تمامی ابعاد زندگی فرد را تحت تأثیر قرار داده و
نشاط، احساس رضایت و اندیشمندی، سازگاری با دیگران و جایگاه خود در
خانواده و
اجتماع را از دست می‌دهد و به یک کلام می‌توان گفت روحیة لجاجت باعث بحران در زندگی است.
۱. محمدرضا شرفی، دنیای نوجوان، انتشارات تربیت، چاپ چهارم، ۱۳۷۶. ۲. ال سیبرت، راز کامیابی در بحران‌های زندگی، ترجمة امین برجسته، انتشارات خدمات فرهنگی کرمان، چاپ اول، ۱۳۸۰. ۳. شکوه نوابی‌نژاد، رفتارهای بهنجار و ناهنجار، انجمن اولیأ و مربیان، چاپ پنجم، ۱۳۷۵.
اندیشه قم.
