فرزندان حضرت زهرا
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها، امام حسن علیه‌السلام، امام حسین علیه‌السلام، حضرت زینب سلام‌الله‌علیها، ام‌کلثوم سلام‌الله‌علیها.
پرسش: فرزندان حضرت زهرا ـ سلام‌الله‌علیها ـ بعد از شهادت ایشان چه موقعیتی پیدا کردند؟
پاسخ: ثمره ازدواج حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ با حضرت فاطمه ـ سلام‌الله‌علیها ـ دو فرزند
پسر به نام‌های امام حسن و امام حسین ـ علیهما‌السلام ـ و دو فرزند
دختر به نام‌های زینب و ام‌کلثوم ـ سلام‌الله‌علیهما ـ می‌باشد.
ازدواج ایشان در سال دوم
هجری صورت گرفته است و حضرت زهرا ـ سلام‌الله‌علیها ـ بعد از
رحلت پدر بزرگوارشان مدت کمی در قید
حیات بودند و بعد از ۷۵ روز یا سه ماه
و یا شش ماه
به سرای باقی شتافتند.
بعد از شهادت ایشان موقعیت امام حسن ـ علیه‌السلام ـ و امام حسین ـ علیه السلام ـ و حضرت زینب و ام‌کلثوم ـ سلام‌الله‌علیهما ـ به‌گونه‌ای بود که پیوند خاصی با موقعیت و شرایط پدر بزرگوارشان حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ داشت و دقیقاً مرتبط با برخورد حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ بود. در این دوران حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ به‌واسطه فشارهای
سیاسی در محدودیت و تنگنای عجیبی قرار گرفته بود که خود آن حضرت در
خطبه شقشقیه به آن اشاره می‌کند.
خلافت که
حق الهی بود از ایشان گرفته شد، از طرفی
فدک هم توسط
ابوبکر از خانواده حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ غصب شد. بنابراین طبیعی است که حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ و فرزندان ایشان در مضیقه و تنگنا قرار گرفتند. اما فرزندان فاطمه ـ سلام‌الله‌علیها ـ همواره در کنار پدر و از
حمایت آن حضرت برخوردار بودند و در دوره‌ای بعد حامی و پشتیبان آن حضرت بودند. آنها در برخی از مواقع به‌واسطه اینکه رهبری امت اسلامی در دست
نااهلان افتاده بود، اعتراض می کردند.
پس از شهادت حضرت زهرا ـ سلام‌الله‌علیها ـ علی ـ علیه‌السلام ـ با «
امامه» ازدواج کردند.
علاوه بر اینکه
ام‌البنین و زن‌های دیگری نیز به خانه علی بن ابی‌طالب قدم نهادند، من جمله لیلی دختر مسعود بن خالد، اسماء بنت عمیس، فوله دختر جعفر حنفی و ام‌سعید و...
هر‌چند این ز‌ن‌ها به خانه آن حضرت آمدند، اما جای خالی
مادر همواره در دل فرزندان علی ـ علیه‌السلام ـ برای همیشه باقی ماند. در دوران ۲۵ سال خانه‌نشینی
امیرالمؤمنین علی ـ علیه‌السلام ـ فرزندان آن حضرت همواره در کنار
پدر بودند و البته از حمایت و پشتیبانی آن حضرت برخوردار بودند.
پس از
رحلت رسول خدا ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ برخلاف وصیت آن حضرت و برخلاف دستورات قرآن نه‌تنها با خاندان آن حضرت
محبت و
دوستی ننمودند، بلکه آنان را مورد
اهانت و
ستم قرار دادند، و طولی نکشید که نور دیدگان رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله، فاطمه زهرا ـ سلام‌الله‌علیها ـ به سرای دیگر شتافت. در چنین موقعی فقط وجود امیرالمؤمنین ـ علیه‌السلام ـ بود که امام حسن ـ علیه‌السلام ـ و اولاد دیگر فاطمه را در پناه محرومیت خود داشت.
امام حسن ـ علیه‌السلام ـ همواره در کنار پدر بود و مطیع فرمان او، در برخی از منابع تاریخی آمده است که امام حسن ـ علیه‌السلام ـ در
توسعه قلمرو اسلامی و
فتوحات سِمَت فرماندهی را بر عهده داشته است.
ابن خلدون می‌نویسد: «امام حسن ـ علیه‌السلام ـ از افسران و فرماندهان جنگ‌های
آفریقا و
طبرستان (مازندران فعلی) بوده و فتوحاتی به دست مبارکش انجام گرفته است.»
برخی از
مورخان این مسئله را
انکار کرده‌اند.
ولادت این امام بزرگوار طبق
اقوال اکثر مورخان در سال چهارم هـ در
مدینه منوره بوده است.
شهادت جانسوز و نابهنگام مادر بعد از رحلت رسول خدا ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ دومین مصیبت بزرگی بود که
روح لطیف آن حضرت را سخت آزرده ساخت.
غم هجران و جدایی از مادر همواره در دلش زنده بود. آن حضرت بعد از شهادت مادر همواره در مدینه بود و شاهد مظلومیت‌های پدر.
ابن حجر عسقلانی در کتاب الاصابه به سند خود روایت کرده است که روزی
عمر بن خطاب بر فراز منبر بود که امام حسین ـ علیه‌السلام ـ به نزد او آمد و فرمود: از منبر پدرم به زیر آی، و بر فراز منبر پدر خودت برو. عمر از سخن امام حسین یکه خورد و گفت: پدر من منبری ندارد، طبق این نقل که امام حسین ـ علیه‌السلام ـ خود
راوی حدیث است، می‌گوید: پس از این ماجرا عمر مرا برگرفت و در کنار خود نشانید و چون از منبر به زیر آمد، مرا به خانه خود برد و به من گفت: «مَنْ عَلََمک؟» چه کسی این حرف را به تو یاد داد؟ حضرت می‌فرماید: گفتم: به خدا سوگند کسی این حرف را به من یاد نداد.
آن حضرت هرگز خلافت خلفای سه‌گانه را نپذیرفت و در فرصت‌های مناسب به آنان اعتراض می‌کرد. در دوره
عثمان هنگامی که او می‌خواست
ابوذر را به ربذه
تبعید کند، با اینکه عثمان دستور اکید داده بود که کسی به بدرقه ابوذر نرود، امام حسین ـ علیه‌السلام ـ همراه با پدر و برادرش امام حسن ـ علیه‌السلام ـ به بدرقه ابوذر شتافتند و به این وسیله نارضایتی خود را از اقدام عثمان اعلام نمودند. آنها وقتی به بدرقه ابوذر رفتند، هریک جمله‌ای گفتند.
امام حسین ـ علیه‌السلام ـ خطاب به ابوذر چنین گفت: «ای عموی من! پروردگار بزرگ
قادر و
توانا است، او می‌تواند هرچه را که می‌بینی، تغییر دهد. دل قوی دار، و از
حرص و
ذلت دوری کن، به خدا پناه ببر؛ زیرا
صبر و
استقامت نشانه دینداری و بزرگواری است».
در دوران خلافت امیرالمؤمنین ـ علیه‌السلام ـ امام حسن و امام حسین ـ علیهما‌السلام ـ همواره در کنار پدر بودند و در جنگ‌هایی که زمان آن حضرت رخ داد، حضوری شجاعانه و کارآمد داشتند.
به احتمال قوی
تولد زینب ـ سلام‌الله‌علیها ـ در ششمین سال از
هجرت پیغمبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله بوده است.
مصیبت شهادت حضرت زهرا ـ سلام‌الله‌علیها ـ در پنج سالگی زینب اتفاق افتاد.
عایشه بنت الشاطی در رابطه با موقعیت حضرت زینب ـ سلام‌الله‌علیها ـ بعد از شهادت مادر می‌نویسد: «حوادث ناگوار او را پخته و آماده نمود، که جای مادر سفر کرده‌اش را بگیرد. و برای حسن و حسین ـ علیهما‌السلام ـ و ام‌کلثوم مادر باشد... غریب نیست که زینب جای مادر را بگیرد، در صورتی که هنوز به ده سالگی نرسیده بود».
حضرت زینب ـ سلام‌الله‌علیها ـ وقتی به سن بلوغ رسید، به ازدواج
عبدالله بن جعفر بن ابی‌طالب درآمد، عبدالله در
حبشه متولد شده بود و کسی است که پیغمبر ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ـ درباره او دعای خیر فرموده است.
زینب با آنکه زن عبدالله بود و در خانه او به سر می‌برد، اما هیچ‌گاه پدر و برادرانش را فراموش نکرد. حضرت زینب ـ سلام‌الله‌علیها ـ به برادرانش محبت فوق‌العاده‌ای داشت. برادرانش نیز او را عزیز و گرامی داشته و
احترام خاصی برای او قائل بودند. خصوصاً محبت و علاقه‌ای که بین زینب ـ سلام‌الله‌علیها ـ و امام حسین ـ علیه‌السلام ـ بوده است، بسیار عجیب و تحسین‌برانگیز است. زمانی که امام حسین ـ علیه‌السلام ـ به جانب
کربلا روانه شد، حضرت زینب ـ سلام‌الله‌علیها ـ نیز همراه برادر و همسفر آن حضرت بود و قبل از این «زمانی که علی ـ علیه‌السلام ـ برای فرو نشاندن
فتنه طلحه و
زبیر عازم
عراق شد، زینب و شوهرش عبدالله نیز به
کوفه رفتند و در آن شهر
اقامت کردند.»
دومین دختری که خداوند متعال از
فاطمه زهرا ـ سلام‌الله‌علیها ـ به امیرالمؤمنین علی ـ علیه‌السلام ـ عنایت فرمود، ام‌کلثوم نیز همانند خواهرش زینب همواره در کنار پدر و برادرانش بود.
در این رابطه، علی محمد علی دخیل می‌نویسد: «حضرت ام‌کلثوم دختر حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ و حضرت فاطمه زهرا ـ سلام‌الله‌علیها ـ در سال ششم هجری متولد شد. این بانوی بزرگوار در فاجعه جانسوز کربلا از آغاز تا پایان شرکت داشت و بعد از گذشت چهار ماه و ده روز بعد از مراجعت از
شام در مدینه وفات یافت. ام‌کلثوم نیز همانند برادران و خواهرش زینب همواره در کنار پدر بود. و از حمایت پدر برخوردار و زمانی که حضرت علی ـ علیه‌السلام ـ در دوران خلافتش به کوفه رفت. ام‌کلثوم نیز به کوفه آمد. و به‌عنوان دختر
خلیفه در چشم
کوفیان بزرگ بود، گرچه بزرگداشت ایشان از جانب مردم هیچ‌گاه او را از چهارچوب
تواضع و
اخلاق متعالی و
کمال ادب خارج نکرد.»
بنابراين بعد از شهادت حضرت زهرا ـ سلام‌الله‌عليها ـ به‌علت به وجود آمدن شرايط
سیاسی خاصی و کنار گذاشته شدن حضرت علی ـ عليه‌السلام ـ از
صحنه سیاسی، عملاً زندگی آن حضرت و فرزندانش در انزوا سپری شد، علاوه بر اينکه با
غصب فدک توسط خليفه (ابوبکر) اين زندگی با سختی‌های خاص خودش همراه بود. فرزندان حضرت علی ـ عليه‌السلام ـ در اين دوره همواره در کنار پدر بودند.
سایت اندیشه قم
