• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

شمار سوره‌های قرآن

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: قرآن، سوره،

پرسش: قرآن چه تعداد سوره دارد؟




در‌باره تعداد سوره‌های قرآن اختلاف است. طَبْرِسی و دیگران نقل کرده‌اند که پیامبر خدا (صلی‌اللَّه‌علیه‌و‌آله) فرمود:
«جَمیعُ سُوَرِ القُرآنِ مِئَةٌ و اربَعَ عَشرَةَ سورَةً؛ مجموع سوره‌های قرآن، یکصد و چهارده سوره است.»
مفسّران اهل سنت، اقوال متعددی نقل کرده‌اند: سیوطی می‌گوید: ۸۵ سوره قرآن مکی و ۲۸ سوره مدنی است. برخی دیگر از ابن مسعود نقل کرده‌اند که سوره‌های قرآن ۱۱۲ تاست. از زید بن ثابت نقل شده که سوره‌ها ۱۱۴تاست و قول اکثر صحابه همین است.
[۲] آلوسی، شهاب‌الدین، تفسیر روح البیان، ج۱۰، ص۵۴۶.


۱.۱ - سبب اختلاف

اختلاف در شمارگان سوره‌های قرآن، دو سبب دارد: نخست آن که برخی قرآن پژوهان، سوره توبه (برائت) را جزئی از انفال شمرده‌اند،
[۳] آلوسی، شهاب‌الدین، تفسیر، روح البیان، ج۱۰، ص۵۴۶.
[۴] حائری طّهرانی، علی، مقتنیات الدرر، ج۱۲، ص۲۶۸.
چنان که به گفته علامه طباطبایی، امامان اهل بیت (علیهم‌السّلام) برائت را سوره‌ای مستقل نمی‌دانند؛
[۶] زمخشری، محمود، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، ج۲، ص۱۷۱.
بلکه آن را آیاتی از سوره انفال می‌شمارند. همچنین بر پایه برخی روایات، سوره‌های ضحی و اَ لَم نشرح، یک سوره و نیز سوره‌های فیل و ایلاف، یک سوره به شمار می‌آیند. سبب دوم، آن است که بر پایه برخی اقوال شاذ، مُعَوَّذَتیْن (سوره‌های فلق و ناس) از سُوَر قرآن به شمار نمی‌آیند
[۱۳] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، الدر المنثور فی التفسیر بالماثور، ج۶، ص۴۱۶.
[۱۴] آلوسی، شهاب‌الدین، تفسیر روح البیان، ج۱۰، ص۵۴۶.
[۱۵] حائری طهرانی، علی، مقتنیات الدرر، ج۱۲، ص۲۶۸.
یا برخی، سوره‌ای موسوم به «قنوت» را بر می‌شمارند که خود، دو سوره به حساب می‌آید.
[۱۶] سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، الدرالمنثور فی التفسیر بالماثور، ج۱، ص۳۰۷.
روشن است که این‌گونه آرای شاذ، به دلیل مخالف بودنشان با ادلّه متقن نزاهت قرآن از تحریف و همچنین ناسازگاری با اجماع مسلمانان، جایگاه و اعتباری ندارند.
برخی معتقدند که به اقتضای تحقیق در روایات پیامبر (صلی‌اللَّه‌علیه‌و‌آله) و اهل بیت (علیهم‌السّلام) و بر پایه آنچه در مصحف شریف آمده، این سوره‌ها از یکدیگر مستقل‌اند و روایات پیش گفته، یا سندشان ضعیف است و یا ناظر به مسئله فقهیِ لزوم جمع میان دو سوره ضحی و اَ لَم نشرح (شرح/ انشراح) و نیز دو سوره فیل و ایلاف در قرائت نماز فریضه‌اند. گفتنی است که قول اخیر، سخن اغلب فقیهان متاخّر است.


۱. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، الدر المنثور فی التفسیر بالماثور، ج۶، ص۴۲۲.    
۲. آلوسی، شهاب‌الدین، تفسیر روح البیان، ج۱۰، ص۵۴۶.
۳. آلوسی، شهاب‌الدین، تفسیر، روح البیان، ج۱۰، ص۵۴۶.
۴. حائری طّهرانی، علی، مقتنیات الدرر، ج۱۲، ص۲۶۸.
۵. طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۳، ص۲۳۲.    
۶. زمخشری، محمود، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، ج۲، ص۱۷۱.
۷. طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۳، ص۲۳۱.    
۸. عروسی، عبد علی بن جمعة، تفسیر نور الثقلین، ج۲، ص۱۷۶.    
۹. طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، ج۱۰، ص۳۷۱.    
۱۰. عروسی، عبد علی بن جمعة، تفسیر نور الثقلین، ج۵، ص۶۰۲.    
۱۱. عروسی، عبد علی بن جمعة، تفسیر نورالثقلین، ج۵، ص۶۶۹.    
۱۲. طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۳، ص۲۳۱ - ۲۳۲.    
۱۳. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، الدر المنثور فی التفسیر بالماثور، ج۶، ص۴۱۶.
۱۴. آلوسی، شهاب‌الدین، تفسیر روح البیان، ج۱۰، ص۵۴۶.
۱۵. حائری طهرانی، علی، مقتنیات الدرر، ج۱۲، ص۲۶۸.
۱۶. سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر، الدرالمنثور فی التفسیر بالماثور، ج۱، ص۳۰۷.
۱۷. بحرانی، یوسف، الحدائق الناضرة، ج۸، ص۲۰۲ - ۲۰۷.    
۱۸. عاملی، محمد جواد، مفتاح الکرامة، ج۷، ص۱۸۹ - ۱۹۶.    



سایت حدیث نت، برگرفته از مقاله «شمار سوره‌های قرآن»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۱۱/۱۷.    



جعبه ابزار