زیاد بن ابیه
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: زياد بن ابيه،
پرسش : با توجه به شرايط ويژه‌ای كه «زياد بن ابيه» داشت، چرا
امام علی ـ عليه‌السلام ـ او را به مقام
استانداری برگزيد؟
پاسخ: در خصوص سؤال فوق، چهار نکته قابل اشاره می‌باشد:
اینکه «زیاد» دارای شرایط ویژه‌ای بوده، سخن
صحیح است؛ اما در تمام مدت
خلافت امام علی ـ علیه‌السلام ـ وفادار به حضرت ماند و از افراد
خدمتگزا ر به
حکومت امام علی ـ علیه‌السلام ـ بود.
زیاد در کار خود فردی جدی و منضبط بود و در مدتی که کاتب امرای متعددی در
بصره بود، لیاقت خود را نشان داد تا اینکه از جانب عبدالله بن عباس مورد توجه قرار گرفت و برای مدتی جانشین او شد.
اگرچه در این مدت، نامه‌هایی بین او و امام ردوبدل گردید و امام در آن نامه‌ها تذکراتی درباره مراقبت بیشتر در حفظ
بیت‌المال به وی داد.
هم‌چنین وی در سال ۳۹ هجری تنها کسی بود که توانست شورش مردم کرمان و فارس را کنترل کند و با
عقل و
تدبیر کامل بدون آن‌که جنگی کند و کسی کشته شود با تهدید و به سرعت، این سرزمین را آرام کرد و
مالیات را نیز
وصول نمود.
از نمونه‌هایی که ذکر شد، نتیجه گرفته می‌شود که زیاد فردی بسیار زیرک و باهوش بوده و در سِمت کارگزاری، لیاقت‌های فراوانی از خود نشان داده که اگر
خیانت وی در آینده نبود، بی‌شک در شمار افراد کم‌نظیر قرار می‌گرفت.
خلافت ۲۵ ساله سه خلیفه ـ به‌ویژه
عثمان ـ مردم و جامعه اسلامی را از
سیره و روش پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم ـ بسیار دور کرده بود و
صحابه پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم ـ به جز تعدادی اندک، از تعالیم واقعی اسلام فاصله گرفته بودند، حال با چنین شرایطی که یاران و اصحاب
مخلص، دیندار و وفادار که از همه جهات قابل اعتماد باشند، بسیار کم بودند. امام علی ـ علیه‌السلام ـ زمام امور جامعه اسلامی را به دست می‌گیرد؛ از‌این‌رو حضرت به ناچار امثال زیادها را به کار می‌گیرد. بنابراین اگر امام از این جهت در محذور نبودند و نیروهای لایق زیادی اطراف‌شان جمع بودند، دیگر نوبت به امثال زیادها نمی‌رسید تا بعد شاهد خیانت آنان باشد.
اگرچه
معاویه برای اینکه زیاد را به خود جذب کند، وی را برادر خود خواند و در نتیجه وی را زنازاده معرفی کرد، ولی باید توجه داشت که زیاد از نقطه‌نظر حقوقی
زنازاده به‌حساب نمی‌آید؛ چراکه سمیه مادر زیاد، هنگام تولد وی دارای همسر بوده است؛ چنان‌که
امام حسین ـ علیه‌السلام ـ طی نامه‌ای به معاویه، وی را به‌خاطر برادر خواندن زیاد مورد
نکوهش قرار داده و این عمل را
مخالف حکم پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌و‌سلم ـ که فرمود: الولد للفراش و للعاهر الحجر؛ دانسته است.
سایت اندیشه قم
