• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

زمان نبرد جمل

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: جنگ جمل، امام علی (علیه‌السّلام).

پرسش: جنگ جمل چه زمانی رخ داد؟

پاسخ اجمالی: جنگ جمل یکی از جنگ‌های دوران خلافت پنج ساله امام علی (علیه‌السّلام) است که در جمادی ثانی سال ۳۶ هجری اتّفاق افتاد که برخی منابع، زمان آن را در چهار ساعت و میان ظهر و مغرب ذکر کرده‌اند.



برخی از مورّخان نوشته‌اند که جنگ جمل در جمادی اوّل
[۲] مسعودی، علی بن حسین، مروج الذهب، ج۲، ص۳۶۰.
[۴] ابن‌اثیر جزری، علی، اسد الغابه فی معرفه الصحابه، ج۲، ص۳۱۰.
سال ۳۶ هجری اتّفاق افتاد، در حالی که برخی دیگر تاکید کرده‌اند که در جمادی ثانی همان سال اتّفاق افتاد و بیش از یک روز به درازا نکشید. (برخی منابع یادآور شده‌اند که جنگ، چهار ساعت به طول انجامید. برخی منابع، زمان آن را میان ظهر و مغرب دانسته‌اند.
[۱۵] بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۳، ص۳۸.
و برخی منابع، یادآور شده‌اند که جنگ، یک روز به طول انجامید البته میان این سخنان، تعارضی نیست.
تاریخ دو نامه‌ای که امام علی (علیه‌السّلام) برای مردم مدینه و کوفه پس از پایان جنگ نوشت، نظر اوّل را تایید می‌کند؛ زیرا در پایان این دو نامه، چنین آمده است:
عبید‌اللّه بن ابی‌رافع، آن را در جمادی اوّل سال ۳۶ هجری نوشت. نکته قابل توجّه در تاریخ نخستین جنگ داخلی در حکومت امام علی (علیه‌السّلام) آن است که این جنگ، تنها پس از پنج ماه از بیعت مردم با امام (علیه‌السّلام) اتّفاق افتاد و او از آن پس، سرگرم خاموش ساختن فتنه‌ها و بحران‌های داخلی‌ای بود که در تمام مدت زمامداری اش (که کم‌تر از پنج سال طول کشید) ادامه یافتند.
معنای این سخن، آن است که او فرصت سازندگی و اجرای سیاست‌ها و برنامه‌هایش را نیافت. با این همه، امام (علیه‌السّلام) هیچ فرصتی را از دست نداد و در دوران حکومتش برترین و انسانی‌ترین روش حکومت را ارائه داد و در عرصه سازندگی و عمران نیز آثاری ماندگار از خود بر جای نهاد.


۱. بخاری، محمد بن اسماعیل، التاریخ الصغیر، ج۱، ص۱۲۰.    
۲. مسعودی، علی بن حسین، مروج الذهب، ج۲، ص۳۶۰.
۳. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر، ج۳، ص۴۸۵.    
۴. ابن‌اثیر جزری، علی، اسد الغابه فی معرفه الصحابه، ج۲، ص۳۱۰.
۵. یعقوبی، احمد، تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۱۸۲.    
۶. نیشابوری، محمد بن عبدالله، المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۴۱۱، ح۵۵۷۰.    
۷. ابن‌سعد بغدادی، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، ج۳، ص۲۲۴.    
۸. ابن‌خیاط، ابو‌عمرو، تاریخ خلیفة بن خیاط، ص۱۳۵.    
۹. ابن‌خیاط، ابو‌عمرو، تاریخ خلیفة بن خیاط، ص۱۳۸.    
۱۰. طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، ج۴، ص۵۰۱.    
۱۱. طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، ج۴، ص۵۱۴.    
۱۲. طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، ج۴، ص۵۳۴.    
۱۳. ر.ک:یعقوبی، احمد، تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۱۸۳.    
۱۴. یعقوبی، احمد، تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۱۸۳.    
۱۵. بلاذری، احمد بن یحیی، انساب الاشراف، ج۳، ص۳۸.
۱۶. طبری، محمد بن جریر، تاریخ طبری، ج۴، ص۵۲۳.    
۱۷. مفید، محمد بن محمد، الجمل، ص۲۱۳.    
۱۸. مفید، محمد بن محمد، الجمل، ص۲۱۲.    



سایت‌ حدیث‌نت، برگرفته از مقاله «زمان نبرد جمل» تاریخ بازیابی۱۳۹۹/۶/۲۰.    


رده‌های این صفحه : جنگ جمل | جنگ های امام علی




جعبه ابزار