• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

رهایی از نگرانی آینده با استخاره

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه:آینده، سردرگمی، نگرانی از آینده، استخاره، باز کردن کتاب، مشورت، تصمیم‌گیری.
پرسش :آیا در موارد سردرگمی‌های زندگی و سؤالات متعدد و نگرانی‌های آینده می‌توان به استخاره یا افرادی که سرکتاب باز می‌کنند مراجعه کرد؟
پاسخ :



برای روشن شدن جواب لازم است مطالبی پیرامون استخاره و جایگاه آن از دیدگاه اسلام بیان شود:
در موارد تصمیم گیری در زندگی انسان ، اسلام نقش اول را برعهده حجت باطن ( عقل ) گذاشته است. از نظر اسلام عقل نعمت بزرگی است که خدای متعال به بشر ارزانی داشته است. انسان با چراغ عقل می تواند راه های تاریک زندگی را به راحتی طی کند و از مشکلات و خطرگاه های آن به سلامت بگذرد. در قرآن کریم سفارش زیادی به خردورزی و بهره گیری از عقل شده است و از نظر قرآن ، بدترین موجودات کسانی هستند که کارهایشان از روی تعقل نیست. از نظر امام علی (علیه‌السلام)، اساساً یکی از مهم ترین علل بعثت پیامبران ، شکوفاسازی عقل های آدمیان بوده است. تکیه بر عقل و استفاده از این چراغ روشنی بخش تا آن درجه از اهمیت برخوردار است که در شرع مقدس نیز یکی از منابع استنباط احکام به شمار می رود.
همچنین در آموزه های دینی به عوامل دیگری که در تصمیم سازی خردمندانه دخیل اند و عقل را در حقیقت یابی و شفاف اندیشی مدد می رسانند، تأکید فراوان شده است که مهم ترین آنها « مشورت » است. مشورت که همان اندیشه جمعی است بسیاری از گره های کوری را که عقل فردی قادر به گشودن آنها نیست، به راحتی می گشاید. با مشورت، نقص عقل فردی تا حدود زیادی جبران می شود و مجموعه ای از اطلاعات و تجربیات گران بها که دیگران در طی سال های بسیار بدان ها دست یافته اند، به آسانی در دسترس قرار می گیرد.
اما بسیار اتفاق افتاده که انسان پس از تفکر و مشورت باز هم در تردید و شک و دو دلی قرار دارد. در این جا عقل و شرع توصیه می کند که به مشورتی دیگر دست زنیم.
مشورت با عقل بی نهایت و آگاه مطلق به مسائل هستی، همو که بر نیک و بد بندگان آگاه است و خیر و صلاح همگان را می خواهد. این نوع مشورت، همان چیزی است که در فرهنگ اسلامی «استخاره» نام دارد. استخاره یعنی خواستن بهترین دو امر، بهترین را خواستن، طلب خیر کردن، نیکویی جستن
[۳] فرهنگ معین و منتهی الارب:واژه ی استخاره.
و به همین جهت هر قدر صفای روحی و باطنی شخص استخاره کننده بیشتر باشد، ضریب اطمینان به استخاره، بیشتر و مخالفت با استخاره او، مشکل تر بلکه غیر ممکن خواهد بود.


برای استخاره دو معناست.

۲.۱ - معنای اول استخاره

یکی معنای حقیقی استخاره است که در اخبار و روایات ما بیشتر از آن نام برده شده و به معنی طلب خیر نمودن از خدا است. این نوع استخاره در واقع یکی از رشته ها و شاخه‌های دعا است و همان استخاره مطلق است که اختصاص به مورد شک و تردید ندارد، بلکه در واقع استمداد از خدای متعال در جمیع کارها و تمام افعال زندگی و تفویض کارها به اوست. لذاست که امام صادق (علیه‌السلام) فرمود که خداوند فرمود:«از بدبختی بنده‌ی من آن است که کاری از کارهایش را بدون استخاره ( طلب خیر ) از من انجام دهد.»
[۴] وسائل‌ الشیعة، ج۸، ص۷۹    ، "من شقاء عبدی ان یعمل الاعمال و لا یستخیرنی".
بنابراین؛ طبق روایات فراوان، این نوع استخاره برای رفع تحیر و سرگردانی نیست بلکه در همه مراحل یک کار، خوب و پسندیده و راه گشاست.

۲.۲ - معنای دوم استخاره

معنای دوم استخاره، طلب خیر نمودن از خدا، برای رفع تحیر و سرگردانی است که اختصاص به موارد شک و تردید دارد.


درباره ی جایگاه استخاره به معنای دوم در فرهنگ دینی ما باید گفت اساساً سه دیدگاه وجود دارد:

۳.۱ - دیدگاه اول

دیدگاهی که بدون کوچک ترین تعقل و تفکر و بررسی یک مسئله، نتیجه ی کارها را فقط و فقط به استخاره واگذار می کند و به استخاره پناه می برد.

۳.۲ - دیدگاه دوم

دیدگاه دوم، دیدگاه گروهی است که اساساً عقل گرا و منکر استخاره هستند.

۳.۳ - دیدگاه سوم

دیدگاه سوم، با اعتراف به منزلت و جایگاه عقل و شناخت جایگاه مشورت، به گونه ای استخاره را تبیین می کند که عین خردورزی و در راستای تعقل و تفکر است. طبق این دیدگاه، هیچ مانع و محذور دینی در استخاره نیست، چرا که استخاره کاری جز تعیین یکی از دو طرف تردید را انجام نمی دهد. نه حلالی را حرام، نه غیر واجبی را واجب و نه حکمی از احکام خدا را تغییر می دهد. بلکه فقط و فقط می گوید خیر صاحب استخاره در انجام یا در ترک کدام امر است و بدین وسیله او را از تردید نجات می دهد. ولی این که اثر فعل و ترک کار در آینده چه خواهد بود و چه حوادثی را به بار خواهد آورد از عهده ی استخاره بیرون است.
در روایات زیادی به استخاره و روش های اجرائی آن اشاره شده است.


بنابراین در مواردی که انسان بعد از تفکر و تعقل و مشورت با افراد متخصص و کاردان، سر درگمی و تحیرش برطرف نشود، می تواند با استخاره ( مشورت با خداوند ) تصمیم گیری کند و از تحیر و سر گردانی خارج شود.


در مورد « سر کتاب بازکردن » اگر منظور از آن همان« استخاره» باشد که حکم آن بیان شد، ولی اگر مراد از آن چیز دیگری باشد دلیلی بر آن نداریم.


۱. سوره انفال/۸، آیه۲۲.    
۲. نهج البلاغة، خ ۱.    
۳. فرهنگ معین و منتهی الارب:واژه ی استخاره.
۴. وسائل‌ الشیعة، ج۸، ص۷۹    ، "من شقاء عبدی ان یعمل الاعمال و لا یستخیرنی".
۵. بحار الانوار، ج ۸۸، ص ۲۲۲.    
۶. وسائل الشیعه، باب استخاره.    



پایگاه اسلام کوئست    



جعبه ابزار