• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

رفتار مناسب در برابر کم‌لطفی پدر و مادر

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: پدر و مادر، همسر، احترام به پدر و مادر، جبران، عذرخواهی.

پرسش: پدر و مادری دارم که خیلی آن‌ها را دوست دارم و هیچ‌گونه کوتاهی در خدمت به آن‌ها نمی‌کنم و بی‌احترامی هم نسبت به آنان نکرده‌ام؛ ولی آن‌ها نسبت به من کم‌لطف هستند. چگونه با این مشکل برخورد کنم که خدا از دست من راضی باشد و مشکلم هم حل شود؟

پاسخ:




پدر و مادر نعمت‌های الهی در زندگی فرزندان هستند. فرزندان در همه عمر خود می‌توانند از پدر و مادر برای پیشرفت خود استفاده کنند. دعا کردن در حق پدر و مادر، رضایت پدر و مادر، خدمت به پدر و مادر، هدیه دادن به پدر و مادر، شاد کردن دل پدر و مادر، برطرف کردن نیازهای آنها، چیزهایی از این قبیل باعث «توفیقات» فرزند خواهد شد. رضایت الهی و به تبع آن سرازیر شدن برکات الهی به زندگی فرزندان نتیجه این کارهاست. بنابراین با وجود این‌که احساس می‌کنید پدر و مادر شما کم‌لطف هستند، باز هم باید احترام آن‌ها را نگه دارید. احترام والدین، در اسلام از جایگاهی خاص برخوردار است.


نیکی به والدین از بزرگ‌ترین واجبات می‌باشد و ترک آن حرام می‌باشد.

۲.۱ - بیان چند روایت

در این باره به چند روایت اشاره می‌کنیم:

۲.۱.۱ - روایت اول

مردی خدمت رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) آمد و گفت: به جهاد بروم یا مونس پدر و مادرم باشم که پیر شده‌اند و به من مأنوس هستند و راضی به رفتن من نیستند. پیامبر فرمود: نزد پدر و مادرت بمان که یک شبانه‌روز پیش والدین ماندن، بهتر از جهاد یک سال است.

۲.۱.۲ - روایت دوم

پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) در جواب مردی که گناهان زیادی انجام داده بود و خواستار چاره‌ای برای توبه بود؛ فرمود: نیکی به والدین کفاره گناهان است.

۲.۱.۳ - روایت سوم

پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمود: هرگاه از روی رحمت به پدر و مادر خود بنگرد به هر نظری ثواب یک حج مقبول برایش می‌باشد. اطرافیان گفتند: یا رسول‌الله! هرگاه در روز صد مرتبه چنین کند؟ فرمود: بلی به هر نظری ثواب حجی دارد.

۲.۱.۴ - روایت چهارم

پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمودند: خشنودی خداوند با خشنودی والدین است و خشم او با خشم ایشان است.

۲.۱.۵ - روایت پنجم

و نیز فرمود: نیکی‌کننده به والدین، در بهشت یک درجه از انبیا پایین‌تر است و عاق والدین در جهنم با فرعونیان یک درجه فاصله دارد.

۲.۱.۶ - روایت ششم

و در روایتی آثار دنیوی نیکی به والدین را طولانی شدن عمر، رهایی از تهی‌دستی، محبوبیت در بین مردم، دور شدن هفتاد قسم مرگ ناگوار، عاقبت به خیری، آسان شدن سختی‌های جان دادن، دعا کردن والدین در حق فرزند که مستجاب می‌باشد؛ ذکر کرده‌اند.
[۱] دستغیب، عبدالحسین، گناهان کبیره، ج۱، ص۱۲۲، انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین، چاپ نهم، ۱۳۷۵ ش.



در مقابل این همه آثار مثبت که برای نیکی به والدین ذکر شده، عاق والدین هم محرومیت از این آثار می‌باشد.

۳.۱ - روایتی از امام صادق

از امام صادق (علیه‌السلام) روایت شده است که کم‌ترین عقوق (ناسپاسی به والدین) گفتن افّ است (به روی پدر و مادر) و اگر خدا چیزی را از آن آسان‌تر می‌دانست، از آن نهی می‌کرد.


و از جمله عقوق، خیره و تند نگاه کردن به پدر و مادر است. همچنین غمگین ساختن پدر و مادر می‌باشد. به‌طورکلی آزردن خاطر والدین و رنجاندن و ناراحت ساختن آن‌ها، عقوق و حرام مسلّم است. گرچه پدر و مادر، انسان را به معصیت گناه دعوت کنند، در این صورت هم، احترام آن‌ها واجب است؛ ولی اطاعت لازم نیست.
[۲] دستغیب، عبدالحسین، گناهان کبیره، ج۱، ص۱۱۸، انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین، چاپ نهم، ۱۳۷۵ ش.



بنابراین از نظر اسلام، شما در نیکی به پدر و مادر تکلیفی دارید که باید به نحو احسن انجام دهید. پدر و مادر شما نیز نسبت به شما وظایفی دارند که باید انجام دهند. کوتاهی پدر و مادر در وظایف خودشان شاید علتش برآورده نشدن نیازهایشان از طرف شما می‌باشد که اگر به مطالب قبلی توجه داشته باشید، برطرف می‌شود و اگر علت دیگری داشته باشد که ناشی از آن‌ها می‌باشد، باز هم شما به تکلیف خود عمل کنید و بدانید خداوند همان‌طور که عاق والدین را سخت عذاب می‌کند، عاق ولد (یعنی ناسپاسی نسبت به فرزند) را هم عذاب خواهد کرد.


اصل گفت‌وگو صمیمانه را در زندگی داشته باشید و در صورت امکان هر هفته یکی دو ساعت، با آن‌ها بنشینید و درد و دل آن‌ها را خوب گوش کنید و با احترام و غیر مستقیم اشتباهات آن‌ها را بیان کنید؛ البته جلوی دیگری مطرح نکنید.


و در آخر باید توجه داشت که هر چه‌قدر هم آن‌ها بدی کنند و کم‌لطفی نسبت به شما داشته باشند، شما باید بیشتر محبت و احترام کنید و هرگز قطع رابطه یا کم‌لطفی نسبت به آن‌ها نکنید که این روش باعث درست شدن دید آن‌ها نسبت به شما می‌شود.
[۳] نراقی، ملااحمد، معراج السعادة، ص۴۲۵، انتشارات کاشف الغطاء، چاپ اول، ۱۳۸۲ ش.



۱. دستغیب، عبدالحسین، گناهان کبیره، ج۱، ص۱۲۲، انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین، چاپ نهم، ۱۳۷۵ ش.
۲. دستغیب، عبدالحسین، گناهان کبیره، ج۱، ص۱۱۸، انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین، چاپ نهم، ۱۳۷۵ ش.
۳. نراقی، ملااحمد، معراج السعادة، ص۴۲۵، انتشارات کاشف الغطاء، چاپ اول، ۱۳۸۲ ش.




سایت ‌اندیشه قم، برگرفته از مقاله «رفتار مناسب در برابر کم‌لطفی پدر و مادر»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۱۰/۱۴.    



جعبه ابزار