• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

رزق و روزی در آسمان

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


کلیدواژه: رزق و روزی، آسمان، باران، وعدة الهی.

پرسش: منظور از این که خداوند فرموده است: «وَ فِی السَّماءِ رِزْقُکُمْ وَ ما تُوعَدُون»؛ «روزی شما در آسمان است، و آنچه به شما وعده داده می‌شود».
[۱] ذاریات/سوره۵۲، آیه۲۲.    
چیست؟

پاسخ:


در آیۀ مورد بحث به یکی از نشانه‌های عظمت پروردگار و قدرت او بر معاد، اشاره شده است که می‌فرماید: «وَ فِی السَّماءِ رِزْقُکُمْ وَ ما تُوعَدُون»؛ « روزی شما در آسمان است، و آنچه به شما وعده داده می‌شود».
[۲] ذاریات/سوره۵۲، آیه۲۲.    


گرچه در برخی منابع تفسیری «رزق» در این آیه به دانه‌های حیات‌بخش باران تفسیر شده است
[۳] تفسیر قمی، قمی، علی بن ابراهیم، تحقیق:موسوی جزایری، سید طیب، ج ۲، ص ۳۳۰، دارالکتاب، قم، چاپ چهارم، ۱۳۶۷ش    
[۴] البحر المدید فی تفسیر القرآن المجید، ابن عجیبه، احمد بن محمد، تحقیق:قرشی رسلان، احمد عبدالله، ج ۵، ص ۴۷۱، ناشر:دکتر حسن عباس زکی، قاهره، ۱۴۱۹ق.    
که منبع هر خیر و برکت در زمین است، همان‌طور که این آیۀ شریفه نیز موافق آن است:

«وَاخْتِلَافِ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ وَمَا أَنزَلَ اللَّهُ مِنَ السَّمَاء مِن رِّزْقٍ فَأَحْيَا بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا وَتَصْرِيفِ الرِّيَاحِ آيَاتٌ لِّقَوْمٍ يَعْقِلُونَ»؛ «و نیز در آمدوشد شب و روز، و رزق (و بارانی) که خداوند از آسمان نازل کرده و به وسیلۀ آن زمین را بعد از مردنش حیات بخشیده و هم‌چنین در وزش بادها، نشانه‌های روشنی است برای گروهی که اهل تفکرند».
[۵] جاثیه/سوره۴۵، آیه۵.    

اما این معنا می‌تواند یکی از مصداق‌های روشن آیه باشد؛ درحالی‌که گستردگی مفهوم رزق هم باران را شامل می‌شود، هم نور آفتاب را که از آس آسمان به سوی ما می‌تابد و نقش آن در حیات و زندگی فوق‌العاده حساس است، و هم‌چنین هوا را که مایۀ حیات همۀ موجودات زنده است.
[۶] انوار درخشان، حسینی همدانی، سید محمد حسین، ج۱۵، ص۴۶۷، کتاب‌فروشی لطفی، تهران، چاپ اول، ۱۴۰۴ق.
[۷] تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ناصر، ج ۲۲، ص۳۳۵، دارالکتب الإسلامیة، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.    


اینها همه در صورتی است که «سماء» را به معنای همین آسمان ظاهری تفسیر کنیم؛ ولی بعضی مفسران «سماء» را به معنای عالم غیب و ماورای طبیعت و لوح محفوظ گرفته‌اند که رزق‌های انسان‌ها از آنجا مقدر می‌شود.
[۸] من هدی القرآن، مدرسی، سید محمدتقی، ج ۱۴، ص ۳۷، دار محبی الحسین، تهران، چاپ اول، ۱۴۱۹ق.

البته جمع میان هر دو معنا ممکن است؛ هرچند تفسیر اول روشن‌تر به نظر می‌رسد.
[۹] تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ناصر، ج ۲۲، ص۳۳۵، دارالکتب الإسلامیة، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.    


و اما جملۀ «ما تُوعَدُونَ» (آنچه به شما وعده داده می‌شود) می‌تواند تأکیدی بر مسئله رزق و وعدۀ الاهی در این زمینه بوده باشد، و یا به معنای بهشت موعود؛ چراکه در جای دیگر از قرآن می‌خوانیم: «عِندَ سِدْرَةِ الْمُنْتَهَى • عِندَهَا جَنَّةُ الْمَأْوَى»؛ «نزد سدرة المنتهی، که بهشت موعود در آنجاست»،
[۱۰] نجم/سوره۵۳، آیه۱۴ و ۱۵.    
و یا اشاره به هرونه خیر و برکت یا عذابی است که از آسمان نازل می‌شود، و یا ناظر به همۀ این مفاهیم است؛ چرا‌که جملۀ «ما تُوعَدُونَ» مفهومش وسیع و گسترده است.
[۱۱] تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ناصر، ج ۲۲، ص۳۳۵، دارالکتب الإسلامیة، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.    


۱. ↑ ذاریات/سوره۵۲، آیه۲۲.    
۲. ↑ ذاریات/سوره۵۲، آیه۲۲.    
۳. ↑ تفسیر قمی، قمی، علی بن ابراهیم، تحقیق:موسوی جزایری، سید طیب، ج ۲، ص ۳۳۰، دارالکتاب، قم، چاپ چهارم، ۱۳۶۷ش    
۴. ↑ البحر المدید فی تفسیر القرآن المجید، ابن عجیبه، احمد بن محمد، تحقیق:قرشی رسلان، احمد عبدالله، ج ۵، ص ۴۷۱، ناشر:دکتر حسن عباس زکی، قاهره، ۱۴۱۹ق.    
۵. ↑ جاثیه/سوره۴۵، آیه۵.    
۶. ↑ انوار درخشان، حسینی همدانی، سید محمد حسین، ج۱۵، ص۴۶۷، کتاب‌فروشی لطفی، تهران، چاپ اول، ۱۴۰۴ق.
۷. ↑ تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ناصر، ج ۲۲، ص۳۳۵، دارالکتب الإسلامیة، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.    
۸. ↑ من هدی القرآن، مدرسی، سید محمدتقی، ج ۱۴، ص ۳۷، دار محبی الحسین، تهران، چاپ اول، ۱۴۱۹ق.
۹. ↑ تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ناصر، ج ۲۲، ص۳۳۵، دارالکتب الإسلامیة، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.    
۱۰. ↑ نجم/سوره۵۳، آیه۱۴ و ۱۵.    
۱۱. ↑ تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ناصر، ج ۲۲، ص۳۳۵، دارالکتب الإسلامیة، تهران، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.    


پایگاه اسلام کوئست.    



جعبه ابزار