رجوع به مجتهد میت
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: مرجع تقلید، رجوع،
مجتهد، میت،
احتیاط.
پرسش: آیا می‌توان در مسائلی که مرجع خودمان
احتیاط واجب می‌داند، به مرجع متوفی رجوع کرد؟
پاسخ: اگر
مرجع تقلید به عللی در مسئله‌ای فتوا (نظر صریح فقهی) نداشت و احتیاط کرد به این احتیاط، احتیاط واجب می‌گویند که البته در این صورت، مقلد نمی‌تواند (به استناد احتیاطی بودن نظر مرجع خود) آن را ترک کند؛ بلکه یا باید به احتیاط واجب مرجع خویش
عمل کند و یا در آن مسئله، به مرجع تقلید دیگری (با رعایت «الاعلم فالاعلم») رجوع کرده و نظر او را مبنای
عمل خود قرار دهد.
اگر
مرجع تقلید به عللی در مسئله‌ای فتوا (نظر صریح فقهی) نداشت و احتیاط کرد به این احتیاط،
احتیاط واجب می‌گویند که البته در این صورت، مقلد نمی‌تواند (به استناد احتیاطی بودن نظر
مرجع خود) آن را ترک کند؛ بلکه یا باید به
احتیاط واجب مرجع خویش عمل کند و یا در آن مسئله، به مرجع تقلید دیگری (با رعایت «الاعلم فالاعلم») رجوع کرده و نظر او را مبنای
عمل خود قرار دهد. بیش‌تر
فقها معتقدند که در این باره نمی‌توان به مجتهد
میت رجوع کرد و برخی (
آیت‌الله هادوی تهرانی) از فقها این امر را جایز شمرده‌اند.
این دو واژه،
اسم تفضیل از
ماده علم است و بیش‌ترین کاربرد این اصطلاح در جایی است که مرجع تقلید در مسئله‌ای احتیاط واجب کرده است و مقصود آن است که
مقلد می‌تواند به فتوای مجتهد دیگری ـ که علمش از مرجع خودش کم‌تر و از مراجع دیگر بیش‌تر باشد ـ عمل کند و اگر مرجع دوم نیز در همان مسئله قائل به احتیاط واجب بود، باز می‌تواند به مرجع سومی ـ که علمش از مرجع دوم کم‌تر و از مراجع دیگر بیش‌تر باشد ـ رجوع کند و... .
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سؤال، چنین است:
حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی):
احتیاط واجب، احتیاطی است بدون همراه بودن با فتوا، که رعایت آن
واجب است؛ ولی مقلد می‌تواند به جای آن، به فتوای مجتهد دیگری که پس از آن
مجتهد، از دیگران
اعلم است، مراجعه کند؛ ولی بعضی از مسائل، مانند مسئله
اذن ولی در رابطه با
ازدواج با دختر
باکره، از موارد جواز رجوع نمی‌باشند.
[در هر حال رجوع از مجتهد زندۀ جامع الشرایط به مجتهد میت بنا بر
احتیاط، جایز نیست
].
حضرت
آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی) فرمودند:
خیر، نمی‌توان به مجتهد میت رجوع کرد.
حضرت
آیت‌الله العظمی نوری همدانی (مد ظله العالی) فرمودند:
در فرض سؤال لازم است به فتوای مجتهد
حی به ترتیب الاعلم فالاعلم مراجعه شود.
حضرت
آیت‌الله هادوی تهرانی (دامت برکاته) فرمودند:
بله جایز است.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «رجوع به مجتهد میت»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۰۵/۱۸.
