• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

راه ترک گناهان زبانی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: گناه، زبان، معصوم، شرع.

پرسش: چگونه می‌توان از زبان خود مراقبت کرد تا مرتکب گناهی نشود؟

پاسخ: زبان هم مانند دیگر اعضای بدن انسان است که اگر از قوانین و احکام الاهی تخلف کند، یکی از ابزارهای گناه و معصیت است، چنان که اگر از دستورات شرع مقدس پیروی کند، از ابزار و وسایل اطاعت است. بنابراین مراقبت از این ابزار و وسیله در جلوگیری از انجام گناه مانند دیگر اعضا و جوارح است، و فرق چندانی با دست، پا و...ندارد. پس، بهترین راه برای نجات از گناه از بین بردن جهل و غفلت است.
برخی از راه کارهای عملی مهم درباره ترک و مراقبت از گناهان زبانی عبارت‌اند از: تقویت رابطه با خداوند و معصومین (علیه‌السّلام)، توجه به آثار خوب و بد گناه و تقویت اراده.




زبان هم مانند دیگر اعضای بدن انسان است که اگر از قوانین و احکام الاهی تخلّف کند، یکی از ابزارهای گناه و معصیت است، چنان که اگر از دستورات شرع مقدس پیروی کند، از ابزار و وسایل اطاعت است. بنابراین مراقبت از این ابزار و وسیله در جلوگیری از انجام گناه مانند دیگر اعضا و جوارح است، و فرق چندانی با دست، پا و...ندارد، تنها با این تفاوت که شاید بیشتر مردم، گناه زبان را چندان جدی نگیرند در حالی که چه بسا ترور شخصیتی که با استفاده از زبان صورت می‌گیرد برای طرف مقابل به مراتب آزاردهنده‌تر از آسیب‌های جسمی است با دیگر اعضا و جوارح بر او وارد می‌شود.


مهم‌ترین منشا گناه و نافرمانی خداوند غفلت و جهل انسان است. اگر شیطان بتواند کسی را از مقام خود، عظمت، علم، حکمت و لطف خداوند، نعمت‌های بی شمار او، مضرات و عواقب گناه و… غافل کند، او را به آسانی به وادی گناه و نا فرمانی می‌کشاند. همچنین جهل و نادانی به ارزش‌های وجودی انسان، جهل به آثار ارزنده پاک دامنی و عفت، جهل به عواقب گناه و بالاخره جهل به اوامر و نواهی الاهی باعث ارتکاب بسیاری از گناهان است.


بهترین راه برای نجات از گناه از بین بردن جهل و غفلت است. اگر ما همواره به عظمت خدا و نعمت‌های بی‌شماری که به ما و دیگر بندگانش بخشیده است توجه داشته باشیم در صدد شکر‌گزاری و جبران نعمت‌های او خواهیم بود نه به دنبال عصیان و سرکشی. و اگر به علم و حکمت و لطف خداوند در قانون‌گذاری و حرام و حلال کردن کارها و اشیاء توجه و اطمینان داشته باشیم در می‌یابیم که هر آنچه را خداوند بر ما حلال کرده قطعا خیر و صلاح و منفعت ما در آن است و هر آنچه را خداوند بر ما حرام کرده قطعا به ضرر ما بوده است و این جاست که هیچگاه صلاح و منفعت خویش را رها نخواهیم کرد و به دنبال شر و ضرر نخواهیم رفت.
و اگر انسان به ارزش و مقام والای خود در بین دیگر مخلوقات توجه کند و این که گناه این ارزش و مقام را از بین خواهد برد، حاضر نخواهد شد تا این ارزش بزرگ را برای لذت آنی و بی ارزش و زود گذر از دست بدهد.


در ذیل، به برخی از راه کارهای مهم اشاره می‌شود:

۴.۱ - تقویت رابطه با خداوند و معصومین

تقویت رابطه با خداوند و معصومین (علیه‌السّلام): در مرحله پیش‌گیری از گناهان مربوط به زبان، باید توجه داشت که شخص با تقویت رابطه خود با خداوند و داشتن توسّلات به اهل بیت (علیه‌السّلام) به طور مستمر، می‌تواند زمینه‌های انجام گناه زبانی را از بین ببرد.

۴.۲ - توجه به آثار ترک گناه

توجه به آثار خوب ترک گناه و آثار بد انجام گناه: با در نظر گرفتن آثار خوب ترک گناه و آثار بد انجام گناهان زبانی مانند غیبت و سخن چینی و سخن بجا، حق و خیر، می‌توان از زبان خود مراقبت نمود تا به گناهان مربوط به آن دچار نشد. در اینجا به عنوان نمونه، چند آیه و حدیث درباره گناهان زبانی ذکر می‌شود:
خدای تعالی در قرآن کریم درباره نکوهش غیبت می‌فرماید: «و هیچ یک از شما دیگری را غیبت نکند، آیا کسی از شما دوست دارد که گوشت برادر مرده خود را بخورد؟! (به یقین) همه شما از این امر کراهت دارید.»
پیغمبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): «کسی روز قیامت آمده و نگاه به نامه عملش می‌کند و اثری از کارهای نیک خود را در آن نامه نمی‌بیند؛ سپس عرض می‌کند: کجاست کارهای شایسته من که در دنیا انجام دادم؟ پاسخ داده می‌شود: تو غیبت مردم را کردی؛ به جای غیبت‌هایت ثواب‌های تو در نامه عمل کسانی که غیبت آنها را کردی نوشته شد.»
[۲] دیلمی، حسن بن ابی الحسن، ارشاد القلوب، ج۱، ص۱۱۶، انتشارات شریف رضی، ۱۴۱۲ق.

امام علی (علیه‌السّلام): «خوشبخت و رستگار کسی است که علم و عملش، دوستی و دشمنیش، گرفتن و رها کردنش، سخن گفتن و سکوتش، رفتار و گفتارش تنها بر اساس رضای الاهی استوار باشد و بر خلاف امر پروردگار قدمی برندارد.»
[۳] مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج۷۴، ص۲۴۱، مؤسسة الوفاء، بیروت، ۱۴۰۴ق.
[۴] حرانی، حسن بن شعبه، تحف العقول، ص۱۰۰، انتشارات جامعه مدرسین، قم، ۱۴۰۴ ق.

امام باقر (علیه‌السّلام): «از‌ اندرزهای لقمان حکیم به فرزندش این بود که فرزند عزیز!...کسی که مالک زبان خود نباشد، سرانجام پشیمان خواهد گشت.»

۴.۳ - تقویت اراده

تقویت اراده؛ برای مقابله با گناهان، باید اراه قوی داشت. شخص با اراده کسی است که وقتی در مورد کاری، به خوبی تامل کرد، تصمیم به انجام آن می‌گیرد و با فعالیت و ثبات قدم آن را به اجرا در می‌آورد.


۱. حجرات/سوره۴۹، آیه۱۲.    
۲. دیلمی، حسن بن ابی الحسن، ارشاد القلوب، ج۱، ص۱۱۶، انتشارات شریف رضی، ۱۴۱۲ق.
۳. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج۷۴، ص۲۴۱، مؤسسة الوفاء، بیروت، ۱۴۰۴ق.
۴. حرانی، حسن بن شعبه، تحف العقول، ص۱۰۰، انتشارات جامعه مدرسین، قم، ۱۴۰۴ ق.
۵. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۲، ص۶۴۲، دار الکتب الاسلامیة، تهران، ۱۳۶۵ ش.    



پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «راه ترک گناهان زبانی»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۶/۹.    



جعبه ابزار