خطا
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: خطا، گناه، جاهل مقصر، حق‌الناس.
پرسش: آیا اگر خطایی از انسان به صورت نا آگاهانه سر بزند، گناه محسوب می‌شود یا خیر؟
پاسخ: گناه همان خطای آزموده شده و آگاهانه است و خطا هم گناه جاهلانه و برای نخستین بار است.
گناه به
عمل و کاری گفته می‌شود که از روی عمد و با علم و آگاهی و بدون
جبر و
اجبار، برخلاف دستور خداوند انجام شود و یا شخص حکمی از احکام الهی را بدون
عذر شرعی ترک نماید؛ در این صورت انسان
گناه‌کار محسوب می‌شود و اگر
توبه نکند، کیفر عمل و گناه خود را خواهد دید؛ اما اگر کسی کاری کند که نداند خلاف دستورات دینی است یا بداند، ولی از روی اشتباه و
نسیان و
سهو و غیر عمدی انجام دهد و یا در انجام آن مجبور باشد، مثلاً کسی او را به خوردن
روزه یا
ترک نماز، مجبور کند و یا به گفتن و شنیدن
غیبت و یا
موسیقی حرام مجبور نماید و ...، در این صورت
عمل انجام‌شده، گناه محسوب نمی‌شود و کیفری هم نخواهد داشت.
البته نباید از نظر دور داشت عمل حرام و گناه غیر عمدی و غیر آگاهانه در صورتی گناه محسوب نمی‌شود، از روی نسیان یا
اکراه یا
اضطرار و یا سهو انجام شود؛ اما اگر از روی
جهل واقع شود، دو صورت دارد:
گاهی زمینه و فرصت کافی برای پرسش برای شخص بوده که از حکم عملی بپرسد، ولی او کوتاهی کرده و
حکم آن مسئله را نپرسیده است؛ در این صورت این شخص «
جاهل مقصر» محسوب می‌شود و عملی را که از روی جهل مرتکب شده، گناه محسوب می‌شود؛ ولی گاهی زمینه و فرصت لازم برای پرسش وجود ندارد یا تحقیق و فحص کافی کرده، به گناه آن عمل واقف نشده است، در این صورت انجام آن عمل به عنوان گناه برای او محسوب نمی‌شود.
لازم به یادآوری است که اگر عمل یادشده در سؤال مربوط به
حق‌الناس باشد (نظیر مال و عرض و آبروی مردم و مانند آن) گرچه گناه نیست، اما باید از طریقی
رضایت و
حلالیت طرف مقابل را که حقش ضایع شده، به دست آورده و آن را جبران کند.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «خطا»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۷/۰۴/۲۷.
