• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حسود

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: حسد، حسود، حسادت، نعمت، بزرگی، برتری، آرامش.
پرسش: حدیث «الحسود لایسود» چیست؟ آیا این ترجمه‌ها صحیح است: حسود از حسادتش سود و بهره‌ای نبرد و یا آنکه حسود هرگز نیاسود؟!
پاسخ:



حدیث «الْحَسُودُ لَا یَسُودُ»،
[۱] تمیمی آمدی، عبدالواحد، غرر الحکم و درر الکلم، ص ۲۹۹، دفتر تبلیغات اسلامی، قم، ۱۳۶۶ ش.
از امام علی ـ علیه السلام ـ است. این جمله (الْحَسُودُ لَا یَسُودُ)، ضمنِ حدیثی از رسول خدا ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ نیز نقل شده است.

۱.۱ - حدیثی از پیامبر

قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ إِیَّاکُمْ وَ ثَلَاثَ خِصَالٍ فَإِنَّهُنَّ رَأْسُ کُلِّ خَطِیئَةٍ إِیَّاکُمْ وَ الْکِبْرَ فَإِنَّ إِبْلِیسَ حَمَلَهُ الْکِبْرُ عَلَی تَرْکِ السُّجُودِ لِآدَمَ فَلَعَنَهُ اللَّهُ وَ أَبْعَدَهُ وَ إِیَّاکُمْ وَ الْحِرْصَ فَإِنَّ آدَمَ حَمَلَهُ الْحِرْصُ عَلَی أَنْ أَکَلَ مِنَ الشَّجَرَةِ وَ إِیَّاکُمْ وَ الْحَسَدَ فَإِنَّ قَابِیلَ حَمَلَهُ الْحَسَدُ عَلَی قَتْلِ أَخِیهِ هَابِیلَ وَ الْحَاسِدُ جَاحِدٌ لِأَنَّهُ لَمْ یَرْضَ بِقَضَاءِ اللَّهِ وَ اعْلَمْ أَنَّ الْحَسُودَ لَا یَسُود»؛
پیامبر اسلام ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ مردم را از سه صفت ناپسند برحذر می‌دارد؛ آن حضرت می‌فرماید: «از سه خصلت بپرهیزید؛ زیراکه این سه صفت سرآمد تمام گناهان است. زنهار از تکبر و سرکشی؛ زیرا که تکبر شیطان را وادار کرد که بر آدم سجده نکند، پس خدا او را راند و نفرین کرد. از حرص و آز بپرهیزید؛ چراکه حرص و آز سبب شد که آدم از آن درخت بخورد و از بهشت بیرون شود. از حسد دوری کنید که حسد قابیل را وادار بر کشتن برادرش هابیل نمود و شخص حسود منکر است و خشمگین به قضای خداوند. بدان که حسود بزرگی و سیادت نمی‌کند.
[۲] دیلمی، حسن بن محمد، إرشاد القلوب إلی الصواب (للدیلمی)، ج ‌۱، ص ۱۲۹، الشریف الرضی، قم، چاپ اول، ۱۴۱۲ ق.



به‌هر‌حال، معنای درست و صحیح این سخن (الْحَسُودُ لَا یَسُودُ)، چنین است: حسود بزرگی و برتری نمی‌یابد؛ یعنی انسان حسود از طریق حسادت ورزیدن نسبت به دیگران، به بزرگی، آقایی، مقام عالی و بلندمرتبگی دست نمی‌یابد؛ زیراکه «لا یسود» از ریشه «س، و، د» چنان‌که ارباب لغت می‌گویند به معنای بزرگی، آقایی، مقام عالی و بلند مرتبگی است.
[۳] واسطی زبیدی، محب‌الدین، تاج العروس، ج ۵، ص ۳۲، دارالفکر، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۴ ق.
[۴] مهیار، رضا، فرهنگ أبجدی عربی ـ فارسی، ص ۵۰، واژه «سود».
نه به معنای سود و بهره و یا آسودگی و آرامش؛ چنان‌که عده‌ای آن‌ را این‌گونه معنا کرده‌اند و در عرف نیز این معنا رواج پیدا کرده است.


گفتنی است که فلسفه دست نیافتن شخص حسود به بزرگی و برتری، یا ازاین‌روست که این حسادت به‌طور طبیعی این اثر را دارد، یا اینکه چون خدای متعال می‌داند که اگر حسود به مقامی برسد سعی و تلاش می‌کند تا نعمت‌های زیردستان خود را از بین ببرد، به این سبب خداوند نمی‌گذارد که او بزرگ و صاحب مقام شود و یا به اعتبار این است که او از راه حرصی که در از بین بردن نعمت مردم دارد، گاهی کارهایی می‌کند که در نظر آنان تحقیر می‌شود و از بزرگی و مهتری می‌افتد.
[۵] خوانساری، جمال‌الدین محمد، شرح غرر الحکم و درر الکلم، ج ‌۱، ص ۲۵۵، دانشگاه تهران، تهران، چاپ چهارم، ۱۳۶۶ ش.




۱. تمیمی آمدی، عبدالواحد، غرر الحکم و درر الکلم، ص ۲۹۹، دفتر تبلیغات اسلامی، قم، ۱۳۶۶ ش.
۲. دیلمی، حسن بن محمد، إرشاد القلوب إلی الصواب (للدیلمی)، ج ‌۱، ص ۱۲۹، الشریف الرضی، قم، چاپ اول، ۱۴۱۲ ق.
۳. واسطی زبیدی، محب‌الدین، تاج العروس، ج ۵، ص ۳۲، دارالفکر، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۴ ق.
۴. مهیار، رضا، فرهنگ أبجدی عربی ـ فارسی، ص ۵۰، واژه «سود».
۵. خوانساری، جمال‌الدین محمد، شرح غرر الحکم و درر الکلم، ج ‌۱، ص ۲۵۵، دانشگاه تهران، تهران، چاپ چهارم، ۱۳۶۶ ش.



پایگاه اسلام کوئست.    


رده‌های این صفحه : اخلاق اسلامی | حسادت | رذائل اخلاقی




جعبه ابزار