تفاوت تهاجم فرهنگی و تبادل فرهنگی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: تبادل
فرهنگی ،
تهاجم فرهنگی .
پرسش: آیا می‌توان مرز دقیقی بین تبادل فرهنگی و تهاجم فرهنگی کشید؟ معیار تشخیص هر کدام چیست و چه زمانی تبادل و تعامل فرهنگی، تبدیل به تهاجم فرهنگی می‌شود؟
پاسخ: تهاجم فرهنگی، نوعی ارتباط فرهنگی است که در آن، حداقل، یکی از سه هدف تحمیل، تخریب و تسلیم فرهنگی تعقیب می‌شود، بر خلاف تبادل فرهنگی که در نهایت، باعث رشد و زایندگی فرهنگ خودی می‌شود.
هر یک از تبادل فرهنگی و تهاجم فرهنگی دارای سه شکل و مرحله‌ی مهم است که از این طریق می‌توان آن‌ها را از یکدیگر باز شناخت.
اشکال و مراحل مختلف تهاجم عبارت اند از: تحمیل، تخریب و تسلیم فرهنگی.
اشکال و مراحل مختلف تبادل فرهنگی عبارت اند از: گزینش، تحلیل و تولید فرهنگی؛ که هر یک از این اشکال را به طور مختصر توضیح می‌دهیم:
منظور از گزینش این است که هر چیزی را که از دیگران است نه به طور مطلق رد کنیم و نه بپذیریم. هر فرهنگی اجزای بسیار متعددی دارد که ممکن است بعضی از آن‌ها نامطلوب باشد. ما اجزایی را که مطابق با ارزش‌های فرهنگ خودی است انتخاب می‌کنیم.
منظور از تحلیل این است که آنچه را که از فرهنگ دیگر گزینش کرده‌ایم، متناسب با فرهنگ خودی، گوارش و جذب کنیم؛ به همان صورتی که یک گیاه، عناصر موجود در
خاک را جذب کرده، مورد استفاده‌ی خود قرار می‌دهد.
اگر فرهنگی دو مرحله‌ی گزینش و تحلیل را درست انجام دهد، به مرحله‌ای از رشد و توانایی می‌رسد که می‌تواند با تولیدات خود، نیازهای جامعه‌اش را برطرف سازد.
اگر اجرای هر یک از این سه مرحله، با مشکل مواجه شود؛ مثلا تحمیل فرهنگی جای گزینش را بگیرد، یا ورود تخریب گرانه جای جذب و گوارش صحیح را بگیرد، یا مصرف محض فرهنگ بیگانه جای تولید فرهنگی را بگیرد، موجب تهاجم فرهنگی می‌گردد.
در تحمیل فرهنگی،
فرهنگ مهاجم، عناصر
مفسد را به فرهنگ مورد نظر تحمیل می‌کند. در تخریب فرهنگی، فرهنگ مهاجم توان و قوه‌ی تجزیه و تحلیل را از فرهنگ مقابل می‌گیرد. در تسلیم فرهنگی، به تحدید مرزهای فرهنگی پرداخته، آن را محدود می‌سازد.
در مجموع می‌توان گفت که تهاجم فرهنگی، نوعی ارتباط فرهنگی است که در آن، حداقل، یکی از سه هدف تحمیل، تخریب و تسلیم فرهنگی تعقیب می‌شود؛ بر خلاف تبادل فرهنگی که در نهایت، باعث رشد و زایندگی فرهنگ خودی می‌شود.
اندیشه قم.
