• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

برهنه یا پوشیده محشور شدن

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: قیامت، حشر، کفن.

پرسش: آیا در صحنه قیامت، انسان با کفنی که دفن شده حاضر می‌شود؟

پاسخ: دسته‌ای از روایات گویای این است که انسان‌ها عریان و برهنه محشور می‌شوند و این روایت مشمول همه می‌شود و هیچ‌گونه محدودیتی در این روایت وجود ندارد. دسته‌ای دیگر از روایات حاکی از این است که در روز قیامت مردم با کفن‌هایشان از قبر بیرون می‌آیند و بدنشان با کفن‌هایشان مستور است.
معصومین در جمع این روایات گفته‌اند: روایاتی که بیانگر عریان و برهنه بودن اهل محشر می‌باشند، ناظر به احوال کافران است، ... و روایات دسته دوم که حاکی از مستور بودن اهل محشر هستند، ناظر به احوال مؤمنین و صالحان است؛ بنابراین ناسازگاری روایات رفع می‌شود؛ چون دسته‌ای ناظر به احوال کفارند و دسته‌ای ناظر به احوال مؤمنین.



بی‌تردید شرایط عالم آخرت از جهات متعدد با شرایط عالم دنیا متفاوت است و به طور قطعی کسی نمی‌تواند بگوید که جزئیات پیش آمدهای آن عالم چیست؛ اما در برخی منابع دینی، روایاتی که از معصومین (علیهم‌السلام) نقل شده است، چند دسته می‌باشند:

۱.۱ - خروج از قبر به صورت عریان

دسته‌ای از روایات گویای این است که انسان‌ها عریان و برهنه محشور می‌شوند و این روایات شامل همه می‌شود و هیچ‌گونه محدودیتی در این روایات وجود ندارد.

۱.۱.۱ - حدیثی از پیامبر

از پیامبر گرامی (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) نقل شده است که فرمود: همان‌گونه که به دنیا آمدید، محشور می‌شوید و سپس آیه مبارکه: «کَما بَدَاْنا اَوَّلَ خَلْقٍ نُعِیدُهُ» را قرائت فرمودند.

حاصل این روایت این است که همه انسان‌ها در قیامت عریان و برهنه ،... محشور می‌شوند.

۱.۱.۲ - فرازی از دعای ابوحمزه ثمالی

در دعای ابوحمزه ثمالی می‌خوانیم: «اَبْکی لِخُرُوجی مِنْ قَبْری عُرْیاناً ذَلیلاً»؛ یعنی برای حالتی که از قبر برهنه و ذلیل بیرون می‌آیم، گریه می‌کنم.
از این فراز دعا هم معلوم می‌شود که کفنی در کار نیست و انسان‌ها عریان و برهنه هستند.

۱.۱.۳ - روایتی درباره فاطمه بنت اسد

و در روایتی دیگر آمده که فاطمه بنت اسد مادر امیرمؤمنان (علیه‌السلام) وقتی از پیامبر اسلام شنید که فرمود: «اِنَّ اَلنَّاسَ یُحْشَرُونَ یَوْمَ اَلْقِیَامَةِ عُرَاةً کَمَا وُلِدُوا»؛ یعنی «مردم روز قیامت برهنه مادرزاد محشور می‌شود». فاطمه بنت اسد ناراحت شد و گفت: وای بر این رسوایی! بعد پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) به او فرمود: من از خدا می‌خواهم که تو را با لباس محشور نماید.

از این احادیث معلوم می‌شود که مردم در روز قیامت برهنه محشور می‌شوند.

۱.۱.۳.۱ - یادآوری یک نکته

اما این نکته قابل توجه است که به فرض اینکه انسان برهنه وارد محشر شود، در آنجا هر کس به گونه‌ای گرفتار خود است که اصلاً از برهنه بودن یا نبودن دیگری خبری ندارد و گویا اموری را که پوشش برای آنها لازم است، نمی‌بیند؛ اما در‌عین‌حال برهنه بودن انسان‌ها هنگام خروج از قبر مطرح است؛ لذا مرحوم فیض کاشانی می‌گوید: «مردم در‌حالی‌که زنده و برهنه‌اند، از قبرهاشان بیرون می‌آیند».

۱.۲ - خروج از قبر با کفن

دسته‌ای دیگر از روایات حاکی از این است که در روز قیامت مردم با کفن‌هایشان از قبر بیرون می‌آیند و بدنشان با کفن‌هایشان مستور است.

۱.۲.۱ - حدیثی از امام صادق

از امام صادق (علیه‌السلام) نقل کرده‌اند که حضرت فرمود: برای اموات بهترین کفن را تهیه کنید؛ زیرا آنها با همان کفن‌هایشان از قبر بیرون می‌آیند.

۱.۲.۲ - حدیثی دیگر

در روایتی دیگر حضرت امام صادق (علیه‌السلام) در جواب سائل چنین می‌فرماید: مردمان با کفن‌هایشان محشور می‌شوند، ...

۱.۳ - منافات نداشتن دو دسته روایات

ظاهر این روایات با هم ناسازگارند و حال این‌که کلام معصومین در واقع با هم هیچ‌گونه تنافی ندارند، لذا در جمع این روایات گفته‌اند: روایاتی که بیانگر عریان و برهنه بودن اهل محشر می‌باشند ناظر به احوال کافران است ... و روایات دسته دوم که حاکی از مستور بودن اهل محشر هستند، ناظر به احوال مؤمنین و صالحان است؛ بنابراین ناسازگاری روایات رفع می‌گردد، چون دسته‌ای ناظر به احوال کفارند، و دسته‌ای ناظر به احوال مؤمنین.

۱.۳.۱ - یادآوری یک نکته

نکته مهم در این‌جا این است که آیا دلیل و گواهی بر این جمع هست؟

۱.۳.۱.۱ - روایتی از پیامبر

روایتی از پیامبر گرامی اسلام نقل شده که گواه و دلیلی بر این جمع است، حضرت می‌فرماید: «یحشر الناس کلهم یوم القیامة حفاة عراة الّا شیعة علیٍّ (علیه‌السلام)»؛ «مردم در روز قیامت عریان و برهنه محشور می‌گردند، جز شیعیان علی بن ابی‌طالب».

حاصل سخن این است که مؤمنین و صالحان در روز قیامت مستورند.


۱. محمد سعیدی‌مهر، آموزش کلام اسلامی، ج۲، مؤسسه فرهنگی طه، ۱۳۷۸ش.
۲. امام خمینی، معاد از دیدگاه امام خمینی (تبیان، دفتر ۳۰)، مؤسسه آثار امام، ۱۳۷۸ش.
۳. سیدمحمد حسینی طهرانی، معادشناسی، ج۳-۲، انتشارات علامه طباطبایی، مشهد، ۱۴۱۸ق.
۴. ناصر مکارم شیرازی، پیام قرآن، ج۶، دارالکتب اسلامی، تهران، ۱۳۷۷ش.


۱. انبیاء/سوره۲۱، آیه۱۰۴.    
۲. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۲۸، ص۲۵، کتاب الفتن و المحن، بیروت، مؤسسه تراث العربی، ۱۴۰۳ق.    
۳. قمی، شیخ عباس، مفاتیج الجنان، ص۳۶۴، دعای ابوحمزه ثمالی، قم، شرکت چاپ قدسی نشر بلاغت، ۱۳۷۳ش.    
۴. کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ج۲، ص۴۷۴، باب مولد امیرالمؤمنین، با ترجمه جواد مصطفوی، تهران، فرهنگ اهل بیت، بی‌تا.    
۵. فیض کاشانی، ملامحسن، علم‌الیقین، ج۲، ص۱۱۰۶، المقصد ۴، باب ۳، قم، بیدار، ۱۳۷۷ش.    
۶. شیخ صدوق، محمد بن علی، من لایحضره الفقیه، ج۱، باب تکفین و آدابه، ح۴۰۸، قم، جامعه مدرسین.    
۷. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۷، ص۱۰۹، کتاب الفتن و المحن، بیروت، مؤسسه تراث العربی، ۱۴۰۳ق.    
۸. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۱۰، ص۱۸۶، بیروت، مؤسسه تراث العربی، ۱۴۰۳ق.    
۹. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۶۵، ص۷۷، باب ۱۵، ح۱۳۶، کتاب الایمان و الکفر، باب فضائل الشیعه، بیروت، مؤسسه تراث العربی، ۱۴۰۳ق.    
۱۰. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۷، ص۲۷۰، کتاب و العدل و المعاد، باب محاسبة العباد، بیروت، مؤسسه تراث العربی، ۱۴۰۳ق.    
۱۱. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۶۵، ص۷۶ - ۷۷، باب ۱۵، کتاب الایمان و الکفر، باب فضائل الشیعه، بیروت، مؤسسه تراث العربی، ۱۴۰۳ق.    




سایت ‌اندیشه قم، برگرفته از مقاله «برهنه یا پوشیده محشور شدن»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۸/۰۴/۲۹.    







جعبه ابزار