اویس، یار باوفا

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

کلیدواژه: اویس قرنی.
پرسش: اویس قرنی که بود؟ شرح حالی از او بیان نمایید؟ سرانجام او چه شد؟
پاسخ: اویس، از دلباختگان رسول گرامی اسلام‏ ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ و از یاران و محبین باوفای حضرت امیر ـ علیه‌السلام ـ بود.

---

طبق مطالعات و تحقیقات به عمل آمده، اویس در یمن متولد شده و تاریخ دقیقی از تولد او به دست نیامده است؛

---

با این اوصاف، شرح حال او بدین قرار است: اویس از راه شتربانی روزگار را با مادر پیر و نابینا و ناتوان خود سپری می‏کند و از این طریق امرار معاش کرده و به امورات مادر مهربان و سالخورده‏ خود رسیدگی می‏کند. وقتی از مادر اجازه طلبید که به مدینه به قصد زیارت حضرت رسول ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ مشرف شود، مادرش گفت که رخصت می‏دهم به شرط آنکه زیاده از نیم‌روز توقف نکنی؛ اویس به مدینه سفر کرد و چون به خانه‏ حضرت پیغمبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ آمد، از قضا آن حضرت در خانه نبود. به‌ناچار به‌خاطر قولی که مادر از او گرفته بود، مدینه را به قصد یمن ترک کرد؛ چون پیامبر اسلام ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ مراجعت کرد، فرمود: این نور کیست که در این خانه می‏نگرم؟ گفتند: شتربانی که اویس نام داشت، به این سرا آمد و باز شتافت. فرمود: این نور را در خانه ما هدیه گذاشت و برفت؛ اویس هیچ‌گاه پیامبر ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ را ندید.

---

آن حضرت در مورد او گوید: «تفوح روائح الجنة من قبل القرن و اشوقاه الیک یا اویس القرن،...»؛ یعنی بوهای بهشت از جانب قَرن می‏وزد، ای اویس قرن! چقدر به تو علاقه دارم؛ سپس فرمود: هرکه او را ملاقات کرد، از جانب من به او سلام برساند.

---

سیدحیدر آملی، از عرفای قرن هشتم هجری می‏نویسد: به دلیل قدر و منزلت اویس قرنی رحمه الله و همچنین آگاهی کشفی و ذوقی او بر اسرار الهی است که رسول خدا ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ هنگامی که از جهت ظاهر و یا باطن از طرف یمن، رایحه‏های شریف اویس را استشمام می‏کرد، چنین می‏فرمود: من نسیم و رایحه‏ رحمانی را از طرف یمن می‏بویم.

---

شعرا نیز در مدح و منزلت او اشعاری را سروده‏اند. مولانا جلال‌الدین محمد بلخی (مولوی)، عارف و شاعر مشهور قرن هفتم، به اینّ کلام دل‌نشین خاتم النبیین ـ صلی‌الله‌علیه‌وآله ـ که «انی لاجد نفس الرّحمن من قبل الیمن» اشاراتی دارد:
گفت بوی بوالعب آمد به من
همچنان‌که مر نبی را از یمن
که محمد گفته بر دست صبا
از یمن می‏آید بوی خدا
بوی رامین می‏رسد از جان ویس
بوی یزدان می‏رسد هم از اویس
از اویس و از قَرن بوی عجب
نبی را مست کرد و پر طرب
چون اویس از خویش فانی گشته بود
آن زمینی آسمانی گشته بود
آن هلیله پروریده در شکر
چاشنّی تلخیش نَبوَد دگر
عرفا، اویس را سیدالتابعین و خیرالتابعین نامیده‏اند.

---

در حالات عرفایی اویس گویند: بعضی از شب‏ها را می‏گفت: امشب شب رکوع است و به یک رکوع شب را به صبح می‏آورد. شبی را می‏گفت: امشب شب سجود است و به یک سجده شب را سپری می‏کرد. گفتند: اویس این چه زحمت است که بر خود می‏بینی؟! گفت: کاش از ازل تا ابد یک شب بود و من او را به یک سجده می‏گذراندم.

---

اویس علاوه بر این افتخارات، توفیق درک حضرت امیرالمؤمنین ـ علیه‌السلام ـ را در جنگ صفین پیدا نمود و با حضرت بیعت کرد و در رکاب حضرت با دشمنان دین و امامت جنگید تا اینکه در همان جنگ به فیض شهادت نایل آمد و توسط حضرت دفن گردید.

---