انس با قرآن
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: انس با قرآن،
آیه،
قرآن.
پرسش: منظور از انس با قرآن چیست؟ آیا تنها با تلاوت چند آیه در روز، انس با قرآن به دست می‌آید؟!
پاسخ اجمالی: انس با قرآن یعنی
تلاوت و
تدبر در قرآن و تلاش برای تنظیم رفتار با آموزه‌های قرآنی به‌نحوی که قرآن با خون و گوشت انسان آمیخته شده و عمل انسان با قرآن هماهنگ شود.
یکی از معانی «انس» که در
لسان العرب آمده؛ آرامش و طمانینه و در نقطه مقابل «وحشت» استد.
این تابیر به معنا انس با قرآن نزدیک است یعنی دیدن همراه با آرامش چنانکه در قرآن از زبان
موسی (علیه‌السّلام) آمده است: «...امْکُثُوا اِنِّی آنَسْتُ ناراً لَعَلِّی آتِیکُمْ مِنْها بِخَبَرٍ اَوْ جَذْوَةٍ مِنَ النَّار»
هنگامی که موسی مدّتش را به پایان رسانید و همراه خانواده‌اش حرکت کرد، از جانب
طور آتشی دید! به خانواده‌اش گفت: درنگ کنید که من آتشی دیدم! (می‌روم) شاید خبری از آن برای شما بیاورم، یا شعله‌ای از آتش تا با آن گرم شوید.
«آنست» از ماده «ایناس» به معنای مشاهده کردن و دیدن توام با یک نوع آرامش و انس است.
بنابر این واژه‌ی «انس» در مقابل «وحشت» به‌کار می‌رود؛ از این‌رو کسی که با شخصی و یا چیزی مانوس باشد، نه تنها در صدد فرار از آن نیست، بلکه همواره در شوق هم‌نشینی با او خواهد بود؛ چرا که انس با او مایه آرامش خاطر و ازدیاد
ایمان خواهد بود: «اِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِینَ اِذا ذُکِرَ اللَّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَ اِذا تُلِیَتْ عَلَیْهِمْ آیاتُهُ زادَتْهُمْ اِیماناً».
این‌گونه است که
امام علی (علیه‌السّلام) می‌فرماید: «إِنْ أَوْحَشَتْهُمُ الْغُرْبَهُ آنَسَهُمْ ذِکْرُکَ؛
خدایا! تو با دوستانت از همه انس گیرنده‌تری،...اگر تنهایی و غربت به وحشتشان‌اندازد، یاد تو آرامشان می‌کند.»
بر این اساس، قرائت قرآن به عنوان سخن و کلام خدای متعال، انس با قرآن است و مایه آرامش خواهد بود.
اما این‌که منظور از انس با قرآن چیست و راه‌های آن چگونه است؟ باید گفت؛ اگر چه تلاوت قرآن حتی بدون تفکر و خواندن روزانه چندین آیه خوب است و به آن سفارش شده است: «الْقُرْآنُ عَهْدُ اللَّهِ اِلَی خَلْقِهِ فَقَدْ یَنْبَغِی لِلْمَرْءِ الْمُسْلِمِ اَنْ یَنْظُرَ فِی عَهْدِهِ وَ اَنْ یَقْرَاَ مِنْهُ فِی کُلِّ یَوْمٍ خَمْسِینَ آیَةً؛
قرآن عهد خدا به سوی مردم است؛ بنابر‌این سزاوار است فرد
مسلمان در عهد خدا نظر کند، و در روز پنجاه آیه از آن‌را بخواند». اما چه بسیار کسانی بوده و هستند، در حالی‌که قرآن را قرائت می‌کنند، مورد لعن قرآن هستند: «وَ قَالَ رُبَّ تَالِی الْقُرْآنِ وَ الْقُرْآنُ یَلْعَنُهُ».
چه بسیار قاریان و حافظان قرآن بودند که در صف باطل و برابر جبهه حق ایستادند، و منکر آیاتش شده، و سرانجام در راه باطل کشته شدند! لذا برای انس با قرآن و آرامش یافتن با آن، مجرد خواندن کافی نیست، و این انس ظاهری، مراد از انس با قرآن نمی‌تواند باشد، بلکه مراد تلاوت قرآن است پیوسته در اوقات شب، و در حال
سجده،
برای
طهارت روح و عمل به دستورات آن.
انس با قرآن وقتی است که قرآن و آموزه‌هایش با زندگی انسان عجین گشته و تمام افکار و عقاید و اعمال و رفتارش بر اساس تعالیم قرآن باشد،
امام صادق (علیه‌السّلام) فرمود:
«مَنْ قَرَاَ الْقُرْآنَ وَ هُوَ شَابٌّ مُؤْمِنٌ اخْتَلَطَ الْقُرْآنُ بِلَحْمِهِ وَ دَمِهِ وَ جَعَلَهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ مَعَ السَّفَرَةِ الْکِرَامِ الْبَرَرَة...؛
هر کس در حال جوانی قرآن بخواند و با ایمان هم باشد، قرآن با گوشت و خونش آمیخته شود، و خدای (عزّوجلّ) او را با فرشتگان پیغام برنده و نیک‌رفتارش، رفیق کند، و قرآن برای او در
روز قیامت پرده و مانعی از آتش باشد و گوید: بار پروردگارا! هر کارگری به مزد کار خویشتن رسیده جز کارگر من».
انس با قرآن، تدبر و تفکر در آیات آن و به کار بستن آن در زندگی فردی و اجتماعی است.
«کِتابٌ اَنْزَلْناهُ اِلَیْکَ مُبارَکٌ لِیَدَّبَّرُوا آیاتِهِ وَ لِیَتَذَکَّرَ اُولُوا الْاَلْبابِ؛
این قرآن کتابی است با برکت که به سوی تو فرود آوردیم تا آن‌که (افراد بشر) در آیات آن تدبر نمایند و صاحبان عقل و دانش پندگیرند و متذکر گردند.»
بنابر‌این با دقت و تفکر و تدبر در قرآن است که می‌توان از معارف بی‌کران آن بهره جست و کامل‌ترین مرتبه انس با
کلام خدا که در آیات و روایات فراوان بر آن تاکید شده، همین تفکر و سپس عمل به تعالیم آن است. چنانکه امام صادق (علیه‌السّلام) فرمود:
«عَلَیْکُمْ بِالْقُرْآنِ فَمَا وَجَدْتُمْ آیَةً نَجَا بِهَا مَنْ کَانَ قَبْلَکُمْ فَاعْمَلُوا بِهِ وَ مَا وَجَدْتُمُوهُ مِمَّا هَلَکَ مَنْ کَانَ قَبْلَکُمْ فَاجْتَنِبُوه؛
بر شما باد به قرآن! پس چون نشانه‌ای را یافتید که کسی که پیش از شما بوده با عمل به آن نجات یافته است، به آن عمل کنید، و چون نشانه‌ای را سبب هلاک گذشتگان یافتید، از آن بپرهیزید.»
نتیجه آن‌که، انس با قرآن یعنی این‌که انسان همواره آن‌را تلاوت کند؛ در معنایش تدبر کند، و برای تنظیم رفتارهای خود با آموزه‌های قرآنی تلاش جدی و حداکثری به عمل آورد؛ یعنی قرآن با خون و گوشت او آمیخته شود.بر این اساس، بیش از خواندن قرآن (که آن نیز در جای خودش لازم است) انس با قرآن زمانی معنا خواهد داشت که آموزه‌های قرآن با جان انسان عجین شود و عمل انسان با قرآن هماهنگ باشد.
پایگاه اسلام کوئست، برگرفته از مقاله «انس با قرآن» تاریخ بازیابی۱۳۹۹/۱۰/۲۲.
