• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

الله اکبر

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: الله اکبر، سبحان الله.

پرسش:چرا در «اللهُ اکبرُ» صفت بعد از اسم آمده، ولی در «سبحان الله» این‌طور نیست؟

پاسخ:

هر زبانی دارای قوانین و اسلوب‌های خاص خود است. زبان عربی نیز در قوانین خود اسلوب‌هایی را جای داده است که دارای معنا و کاربرد مخصوص به خود هستند.



در حقیقت عبارت «اللهُ اکبرُ» یک جمله اسمیه ساده است که از یک مبتدا و خبر تشکیل شده است و اعلام می‌دارد که خداوند از هر آنچه رنگ توصیف پذیرد، بزرگ‌تر و والاتر است،
[۱] کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ترجمه مصطفوی، ج ۱، ص ۱۵۹، کتاب‌فروشی علمیه اسلامیه، تهران، چاپ اول، ۱۳۶۹ش؛ جمیع می‌گوید: امام صادق(ع) از من پرسید: معنای اللَّه اکبر چیست؟ عرض کردم خدا بزرگ‌تر از همه چیز است. فرمود:مگر آن‌جا چیزی بود که خدا بزرگ‌تر از آن باشد؟! گفتم پس چیست؟ فرمود: «خدا بزرگ‌تر از آن است که وصف شود».
ولی «سبحانَ اللهِ» معنایی متفاوت دارد.


گاهی اوقات در جملات عربی، پس از فعل جمله، مصدری از همان ریشه‌ فعل قرار می‌گیرد، تا تأکیدی مضاعف بر مفهوم جمله داشته باشد. به این مصدر که در زبان عربی منصوب است، «مفعول مطلق» می‌گویند؛ مانند: مصدر «مکرا» در آیه «وَ مَکَرُوا مَکْراً وَ مَکَرْنا مَکْرا» («دست به نیرنگ زدند و (ما نیز) دست به نیرنگ زدیم») و مصدر «تبتیلا» در آیه «وَ اذْکُرِ اسْمَ رَبِّکَ وَ تَبَتَّلْ إِلَیْهِ تَبْتیلا» («و نام پروردگار خود را یاد کن و تنها به او بپرداز»).

در همین سنخ جملات، گاهی برای تأثیر بیش‌تر در رساندن معانی (نظیر امر، نهی، دعا و ...) فعل اصلی حذف شده و تنها مصدر منصوب باقی می‌ماند؛ مانند «قیلَ بُعْداً لِلْقَوْمِ الظَّالِمین» («و گفته شد: مرگ بر قوم ستمکار») که در این‌جا «بُعدا» نیز مفعول مطلق است.


در مورد عبارت «سبحان الله» نیز مصدر سبحان به اسم «اللهُ» اضافه شده است و در حقیقت همان مفعول مطلقی است که جانشین فعل خود شده است.
[۵] درویش، محیی الدین، اعراب القرآن و بیانه، ج ۵، ص ۶۹، دارالارشاد، سوریه، چاپ چهارم، ۱۴۱۵ق.
[۶] جوهری، اسماعیل بن حماد، الصحاح (تاج اللغة و صحاح العربیة)، محقق، مصحح، عطار، احمد عبد الغفور، ج ۱، ص ۳۷۲، دارالعلم للملایین، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۰ق.
این عبارت متناسب با سیاق خود، در اصل چنین بوده است: «أسبّح سبحان الله»؛ یعنی خداوند را از هر آنچه عقل دریابد و رنگ توصیف پذیرد، پاک و منزه می‌دانم.




۱. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ترجمه مصطفوی، ج ۱، ص ۱۵۹، کتاب‌فروشی علمیه اسلامیه، تهران، چاپ اول، ۱۳۶۹ش؛ جمیع می‌گوید: امام صادق(ع) از من پرسید: معنای اللَّه اکبر چیست؟ عرض کردم خدا بزرگ‌تر از همه چیز است. فرمود:مگر آن‌جا چیزی بود که خدا بزرگ‌تر از آن باشد؟! گفتم پس چیست؟ فرمود: «خدا بزرگ‌تر از آن است که وصف شود».
۲. نمل (۲۷)، آیه ۵۰.    
۳. مزمل (۷۳)، آیه ۸.    
۴. هود (۱۱)، آیه ۴۴.    
۵. درویش، محیی الدین، اعراب القرآن و بیانه، ج ۵، ص ۶۹، دارالارشاد، سوریه، چاپ چهارم، ۱۴۱۵ق.
۶. جوهری، اسماعیل بن حماد، الصحاح (تاج اللغة و صحاح العربیة)، محقق، مصحح، عطار، احمد عبد الغفور، ج ۱، ص ۳۷۲، دارالعلم للملایین، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۰ق.



پایگاه اسلام کوئست.    



جعبه ابزار