ازادی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
برسش:
انسان آزاد خلق شد چرا
دین انسان رو محدود می کنه ؟
پاسخ:
آزادی بر دو قسم است، تکوینی وتشریعی. مرز
آزادی تکوینی نظام علی و معلولی و به تعبیر
شهیدمطهری انسان در
نظام تکوین آزاد است،
قرآن نیز در
آیات متعددی آن رابیان داشته است.
(قل الحق من ربکم فمن شاء فلیومن و من شاء فلیکفر)
.
(و هدیناه النجدین)
.(لا اکراه فی الدین)
.
حال این سوال مطرح می شود که اگر انسان در نظام تکوین آزاداست، پس
مجازات و
مکافات چیست؟ چرا قرآن می فرماید: «خذوه فغلوه ثم الجحیم صلوه»
در پاسخ باید گفت که ریشه این سوال در خلط بین تکوین و تشریع است.
قرآن هیچ گاه از
آزادی مطلق صحبت نفرموده است بلکه آزادی درنظام تکوین را بیان فرموده است، هم چنان که طبیب می گوید بشر درنظام تکوین بین سم و شهد آزاد است اما اگر سم خورد می میرد.مرزها باید کاملا از هم دیگر تفکیک شوند. هیچ آیه ای نمی گوید
بنده آزاد است. بنده، بنده است.
« قل الحق من ربکم فمن شاء فلیومن و من شاء فلیکفر»
اما اگر
کافر شد.
« فخذوه فغلوه ثم الجحیم صلوه »
در
دنیا نیز گوشه ای از همان
عذاب الهی جاری می شود.
«انما جزاء الذین یحاربون الله و رسوله و یسعون فی الارض فساداان یقتلوا او یصلبوا او....»
پس معلوم می شود نظام تکوین غیراز نظام تشریع است. و آزادی تکوینی، کمالی برای انسان است. وتکوین و تشریع دو مقوله جدا از یکدیگر هستند و نباید خلط شوند.
انسان موجودی محدود است، موجود محدود نمی تواند وصف بی کران داشته باشد. آزادی او به اندازه هستی اوست، و چون اصل حاکم برنظام هستی، قانون
علیت است، آزادی تکوینی انسان در محدوده قانون
علیت است، انسان اگر بخواهد خودش را هم بکشد باید ازراه علیت و
معلولیت وارد شود.
آزادی تکوینی که
آیات فراوانی ناظر به آن است، برای رد
جبر و
تفویض است.
آزادی در
نظام تشریع محدود به
مباحات است. اما
مستحبات انجامش رجحان دارد و در
واجبات حق ترک ندارد. در
محرمات حق فعل ندارد و در
مکروهات حق فعل و ترک دارد لکن بهتر آن است که انجام ندهد. این
احکام خمسه برای تبیین مرز آزادی در نظام تشریع است.
اگر بخواهیم فارغ از
دین حدود آزادی را تعیین کنیم، باید
حد آن را
عدالت بدانیم. اما سوال این جا است، عاملی که عدالت راتحدید می کند چیست؟ آن کسی که آزادی بی مرز را می طلبد، عدالت را
ظلم تفسیر می کند. باید شناسنامه ای برای آزادی و عدالت تعیین کرد تا مرز این ها مشخص شود.
آزادی و عدالت جزء مبانی تدوین
حقوق بشر است. اما مبانی تبیین و
تفسیر عدالت را از کجا بگیریم.مایز، کیست؟ چه کسی مرزبندی می کند؟ جز آن است که دین باید مرزعدالت و آزادی و حقوق را مشخص کند؟
شهرسوال.
