اذان و اقامه زنان
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: اذان و اقامه، زنان، مردان، استحباب.
پرسش: آیا گفتن اذان و اقامه برای زنان مستحب است؟ اگر مستحب نیست، بهجای آن چه ذکری را باید بگوید؟
پاسخ: استحباب اذان و اقامه برای مردان در
شریعت امری قطعی و یقینی است.
اما در مورد استحباب آن برای زنان، کمی تفاوت وجود دارد.
نخست
روایات این موضوع را ذکر میکنیم:
«
إِقَامَةُ الْمَرْأَةِ أَنْ تُکَبِّرَ وَ تَشْهَدَ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ أَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ»؛
امام صادق علیهالسلام فرمود: خانمها بهجای اقامه بگویند: "الله اکبر. أشهد أن لا إله إلا الله و أشهد أن محمداً عبدُهُ و رسولُه".
«
سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ـ علیهالسلام ـ عَنِ الْمَرْأَةِ تُؤَذِّنُ لِلصَّلَاةِ فَقَالَ حَسَنٌ إِنْ فَعَلَتْ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ أَجْزَأَهَا أَنْ تُکَبِّرَ وَ أَنْ تَشْهَدَ أَنْ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ أَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللَّهِ صلیاللهعلیهوآله»؛ از حضرتشان در
روایت دیگری پرسیده میشود که آیا زنان برای
نماز خود
اذان بگویند؟ ایشان در پاسخ میفرمایند: «اگر انجام دهد؛ کار نیکویی انجام داده است و اگر انجام ندهد و تنها تکبیر (الله اکبر) بگوید و شهادت به
وحدانیت خداوند دهد و بگوید:
محمد رسول خداست، کفایت میکند».
«
زُرَارَةَ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی جَعْفَرٍ ع النِّسَاءُ عَلَیْهِنَّ أَذَانٌ فَقَالَ إِذَا شَهِدَتِ الشَّهَادَتَیْنِ فَحَسْبُهَا»؛ در روایت دیگری،
زراره از امام صادق ـ علیهالسلام ـ پرسید: آیا
زنان باید اذان بگویند؟ امام: «اگر شهادتین را بگوید کفایت میکند».
«
الصَّادِقُ علیهالسلام: لَیْسَ عَلَی الْمَرْأَةِ أَذَانٌ وَ لَا إِقَامَةٌ إِذَا سَمِعَتْ أَذَانَ الْقَبِیلَةِ وَ تَکْفِیهَا الشَّهَادَتَانِ وَ لَکِنْ إِذَا أَذَّنَتْ وَ أَقَامَتْ فَهُوَ أَفْضَلُ»؛ و در
حدیث دیگری امام صادق ـ علیهالسلام ـ فرمود: «بر زنان أذان و اقامه نیست، هرگاه اذان قبیله را بشنود، بدان اکتفا کند، و کافی است که شهادتین را بگویند، اما اگر أذان و
اقامه بگویند، فضیلت بیشتری دارد».
در مجموع این روایات، میتوان
حکم اذان و اقامه برای زنان را اینگونه دانست:
اصل استحباب اذان و اقامه برای زنان وجود دارد و این
عمل مشروعیت دارد؛ به این معنا که اگر زنان اذان و اقامه را بهصورت کامل بگویند، اصل استحباب برای آنان باقی مانده و برای این فعل
ثواب داده میشوند.
این استحباب برای
مردان تأکید بسیار دارد، اما برای زنان این استحباب بدون تأکید بوده و نمیتوان برای زنان گفتن اذان و اقامه را مستحب مؤکد دانست.
همانگونه که در روایات آمده، زنان با گفتن بخشی از اذان و اقامه میتوانند به استحباب عمل کنند. البته در مقدار آن کمی
اختلاف نظر وجود دارد.
شیخ انصاری در این مسئله چنین نظر داده است: «به زنان رخصت داده شده که در اذان به تکبیر و شهادتین، بلکه تنها به شهادتین اکتفا کنند و در اقامه نیز تنها
الله اکبر، اشهد ان لا اله الا اللَّه و انّ محمداً عبده و رسوله بگویند».
پایگاه اسلام کوئست.