• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

آیه ۳۹ سوره آل عمران

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



کلیدواژه: فَنَادَتْهُ، فَنَادَاْهُ، ملائکه، جبرئیل.
پرسش: آیه ۳۹ آل‌عمران (۳)     « فَنَادَتْهُ الْمَلآئِکَةُ وَهُوَ قَائِمٌ یُصَلِّی فِی الْمِحْرَابِ... » کلمه «فنادته» در قرائت عاصم ، قالون، ورش، دوری، سوسی، هشام، ابن ذکوان، ابن وردان و ابن جماز، به همین‌گونه است؛ ولی خلف، خلاد، ابوحارث، دوری (کسائی)، اسحاق و ادریس، این‌گونه قرائت کرده اند:« فَنَادَاْهُ الْمَلآئِکَةُ وَهُوَ قَائِمٌ یُصَلِّی فِی الْمِحْرَابِ ». بفرمایید که چه فرقی از نظر اعراب و معنا بین دو کلمه «فَنَادَتْهُ» و «فَنَادَاهُ» وجود دارد؟
پاسخ:



پیش از پاسخ، دانستن این نکته لازم است که گروهی از مشرکان بر این عقیده بودند که فرشتگان، از جنس مؤنث هستند که قرآن این عقیده را نفی می‌کند و آنان را منزه از تذکیر و تأنیث می‌داند:«کسانی که به آخرت ایمان ندارند، فرشتگان را دختر (خدا) نام‌گذاری می‌کنند! آنها هرگز به این سخن دانشی ندارند، تنها از گمان بی‌پایه پیروی می‌کنند، با اینکه گمان هرگز انسان را از حق بی‌نیاز نمی‌کند». زیرا ملائکه از سنخ مجردات هستند؛ در‌حالی‌که تذکیر و تأنیث از ویژگی‌های موجودات مادی است.
[۲] نمایه «تجرد ملائکه»، سؤال ۹۳ (سایت:۱۶۵۴).
[۳] نمایه «جایگاه وجودی ملائکه»، سؤال ۱۸۵۳ (سایت:۱۹۲۲).
[۴] نمایه «زوجیت در مخلوقات و ملائکه»، سؤال ۱۷۹۴۷ (سایت:۱۸۹۷۴).



با توجه به این نکته، درباره دو قرائت «فَنَادَتْهُ» و «فَنَادَاهُ» در آیه شریفه مزبور به‌صورت مؤنث و مذکر چند دلیل بیان شده که به دو مورد اشاره می‌شود:

۲.۱ - ۱. دلیل اول

«ناداه» به‌صورت مذکر قرائت شود؛ زیرا ندا‌کننده جبرئیل بوده که لفظ آن مذکر است.
[۵] ابن عاشور، محمد بن طاهر، التحریر و التنویر، ج ۳، ص ۹۱، بی‌جا، بی‌تا.


۲.۲ - ۲. دلیل دوم

جمهور قراء فعل را به‌صورت «فَنَادَتْهُ» (مؤنث) قرائت کرده‌اند؛ به جهت این‌که، واژه «الْمَلآئِکَةُ» جمع است و زمانی که فعل به جمع اسناد داده می‌شود، تأنیث آن به اعتبار تأویل به «جماعة» جایز است؛ یعنی «نادته جماعة من الملائکة».
[۶] ابن عاشور، محمد بن طاهر، التحریر و التنویر، ج ۳، ص ۹۰ و ۹۱، بی‌جا، بی‌تا.
[۷] طیب، سیدعبدالحسین، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۱۸۷، انتشارات اسلام، چاپ دوم، تهران، سال ۱۳۷۸ ش.
[۸] عکبری، عبدالله بن حسین‌، التبیان فی اعراب القرآن‌، ص ۷۷، بیت الافکار الدولیه‌، عمان ـ ریاض‌، چاپ اول، بی‌تا.

به‌هر‌حال از نظر معنا فرقی بین این دو کلمه نیست.


۱. نجم (۵۳)، آیه ۲۷ و ۲۸.    
۲. نمایه «تجرد ملائکه»، سؤال ۹۳ (سایت:۱۶۵۴).
۳. نمایه «جایگاه وجودی ملائکه»، سؤال ۱۸۵۳ (سایت:۱۹۲۲).
۴. نمایه «زوجیت در مخلوقات و ملائکه»، سؤال ۱۷۹۴۷ (سایت:۱۸۹۷۴).
۵. ابن عاشور، محمد بن طاهر، التحریر و التنویر، ج ۳، ص ۹۱، بی‌جا، بی‌تا.
۶. ابن عاشور، محمد بن طاهر، التحریر و التنویر، ج ۳، ص ۹۰ و ۹۱، بی‌جا، بی‌تا.
۷. طیب، سیدعبدالحسین، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۱۸۷، انتشارات اسلام، چاپ دوم، تهران، سال ۱۳۷۸ ش.
۸. عکبری، عبدالله بن حسین‌، التبیان فی اعراب القرآن‌، ص ۷۷، بیت الافکار الدولیه‌، عمان ـ ریاض‌، چاپ اول، بی‌تا.



پایگاه اسلام کوئیست.    


رده‌های این صفحه : قرآن شناسی | قرائت های متفاوت




جعبه ابزار