آداب ولادت فرزند
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: آداب تولد فرزند، خرافات، عقیقه کردن، تراشیدن سر، ختنه کردن، ولیمه دادن.
پرسش: نوزادی که تازه متولد می‌شود، می‌گویند بالای سر او چاقو بگذارید یا وقتی کسی پیش نوزاد آمده، باید نوزاد را بلند کند.این افعال و اعتقادات آیا صحت دارد یا خیر؟
پاسخ: این اعتقاداتی که در پرسش آمده، هیچ‌کدام صحت ندارند، نه در
شرع آمده و دلیلی برای آن بیان شده و نه
عقل آدمی آن را می‌پذیرد. بنابراین درست نیست و آنچه ما بر آن موظف هستیم، دستوراتی است که در شرع
مقدس ذکر شده است.
تولد فرزند آدابی دارد که در
اسلام وارد شده است؛ از جمله: عقیقه کردن، تراشیدن سر، ختنه کردن و ولیمه دادن که روایاتی درباره این موارد در ذیل بیان می‌شود.
این‌گونه اعتقاداتی که در پرسش بیان شده، هیچ‌گونه
سند شرعی و عقلی ندارد و اینها یک نوع
خرافات است که میان مردم به وجود آمده است.
اما آنچه که از نظر شرعی هنگام ولادت به عنوان
واجب یا
مستحب مطرح است، چند امر است:
۱. کمک کردن به زن حامله که می‌خواهد زایمان کند که امروزه در زایشگاه‌ها انجام می‌گیرد و این امر لازم است؛
۲.
ختنه کردن که واجب است؛ ولی باید پیش از بالغ شدن او را ختنه کنند و اگر بالغ شد و ختنه نشده بود، واجب است بر خودش که ختنه کند.
و این امور نیز انجام دادن آنها خوب و مستحب است:
۱.
غسل دادن نوزاد، و بعضی آن را واجب دانسته‌اند؛
۲. پوشاندن او با لباس سفید؛
۳. گفتن
اذان درگوش راست و
اقامه در گوش چپ او؛
۴. برداشتن کام او با
آب فرات و
تربت حضرت سیدالشهدا (علیه‌السلام) و اگر آب فرات نباشد با
آب باران یا
خرما؛
۵.
انتخاب نام خوب برای نوزاد. بهترین نام‌ها، نامی است که
بندگی خدا را برساند: مانند
عبدالله،
عبدالرحمن و عبدالرحیم و نام‌های
انبیا و
ائمه (علیهم‌السلام) به ویژه نام
محمد (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) و برای
زنان، نام‌های زنان صالحه و به ویژه نام
فاطمه (سلام‌الله‌علیها) بهتر است؛
۶.
ولیمه ولادت (اطعام دادن).
در روز هفتم
تولد فرزند نیز چند چیز مستحب است:
۱. تراشیدن سر نوزاد؛
و مستحب است هم وزن موهای تراشیده سر نوزاد،
طلا یا
نقره صدقه بدهند.
۲. ختنه کردن در روز هفتم؛
۳. ولیمه ختنه، که برای ختنه کردن نیز ولیمه مستحب است؛
۴. عقیقه کردن که از مستحباتی است که بسیار تأکید و سفارش شده است و بعضی از اخبار و
روایات و فتوای بعضی دلالت بر وجوب عقیقه دارد و اگر در روز هفتم انجام نشد، هر وقت ممکن شد انجام دهند و اگر ولی نوزاد عقیقه نکرد، هر وقت خودش قادر به انجام آن شد، عقیقه کند.
دیگر اینکه عقیقه باید شتر یا گاو و یا
گوسفند باشد و بهتر است، شرایط
قربانی در آن رعایت شود؛ یعنی حیوان سالم و بی‌عیب باشد و
شتر اقلاً پنج ساله و
گاو دو ساله، و بز دو ساله و میش یک ساله باشد و اگر حیوان چاق باشد، کافی است.لازم نیست حتماً این شرایط رعایت شود. عقیقه پسر و دختر فرقی ندارد؛ اما بهتر است عقیقه برای پسر نر و برای دختر ماده باشد. بهتر است عقیقه را به طور ساده با
آب و نمک بپزند و عده‌ای از مؤمنان که حداقل ده نفر را دعوت کنند و مستحب است یک‌چهارم گوسفند را به
قابله بدهد و شکستن استخوان‌های آن
کراهت دارد و خوردن پدر و مادر از
گوشت عقیقه کراهت دارد و کراهت در مادر بیشتر است.
حال به چند روایتی که دلالت بر استحباب این امور دارد، اشاره می‌شود:
روایت اول در اینکه چه اسم‌هایی برای بچه باید گذاشت و از چه اسم‌هایی باید پرهیز کرد.
ــ
محمد بن مسلم از
امام باقر (علیه‌السلام) نقل می‌کند که حضرت فرمود: «مبغوض‌ترین اسم‌ها نزد
خداوند،
حارث،
مالک و
خالد است».
ــ و جابر نیز از آن حضرت نقل می‌کند که فرمود
رسول اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) بر منبر فرمود: آگاه باشید که بهترین اسم‌ها عبدالله و عبدالرحمن و حارثه و همام است و بدترین اسم‌ها، ضراره و مره و حرب و
ظالم است.
اما اینکه
ختنه واجب است امام
امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) می‌فرماید: وقتی کسی که
مسلمان شود، باید ختنه شود و لو هشتاد ساله باشد.
ــ عبدالله حسن از
علی بن جعفر از برادرش
امام موسی بن جعفر (علیه‌السلام) می‌گوید: از عقیقه از او سؤال کردم که آیا از دختر و پسر هر دو عقیقه مستحب است؟ فرمود: مساوی است که گوسفند نر و ماده و موی سر او را یعنی نوزاد را باید تراشید و به وزن موی سر او باید طلا یا نقره صدقه داد.
اما روایتی می‌گوید عقیقه مستحب است و بعضی حتی قائل شده‌اند به وجوب آن که
استحباب آن در روایت ثابت شده است.
ــ محمد بن مسلم می‌گوید: برای امام باقر (علیه‌السلام) دو فرزندی به دنیا آمد. به
زید بن علی فرمود که دو تا شتری برای عقیقه تهیه کند و سال گرانی بود. زید فقط یک دانه شتر خرید و نتوانست شتر دوم تهیه کند. به امام باقر (علیه‌السلام) عرض کرد دومی برایم سخت است، پول آن را
صدقه بده.
امام فرمود: هر وقت مقدور شد، آن را تهیه کن.
خداوند تبارک و تعالی ریختن خون را به عنوان عقیقه دوست دارد و طعام دادن را.
ــ و در روایتی آمده، از گوشت عقیقه یک‌چهارم به قابله می‌دهد و اگر قابله نباشد، به مادر بچه می‌دهد تا به هر که خواهد بدهد.
اما روایتی که می‌گوید باید
گوشت را پخت و به
فقرا اطعام کرد:
ــ
ادریس بن عبدالله قمی از
امام صادق (علیه‌السلام) که می‌فرماید:
مستحب است پختن گوشت عقیقه را به‌تنهایی یا همراه حبوبات دیگر و دعوت کردن گروهی از
مؤمنان را که بهتر آن است که فقرا باشند و حداقل ده نفر و هر چه تعداد مدعویین بیشتر باشد، بهتر است.
بنابراین آنچه که شما سؤال کرده‌اید، هیچ‌کدام صحت ندارند، نه در
شرع آمده و دلیلی برای آن بیان شده و نه
عقل آدمی آن را می‌پذیرد. بنابراین درست نیست و آنچه ما بر آن موظف هستیم، دستوراتی است که در شرع
مقدس ذکر شده است.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «آداب ولادت فرزند»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۸/۰۶/۲۱.
