آداب شرعی مسائل زناشویی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کلیدواژه: آداب شرعی، مسائل زناشویی، مستحبات، مکروهات، محرمات، آمیزش.
پرسش: آداب شرعی مسائل زناشویی را بیان نموده و توضیح دهید که در چه اوقات و مکان‌هایی، رابطه جنسی با همسر مکروه یا حرام است؟
پاسخ:
هدف ازدواج از نظر
اسلام تنها ارضای غریزه جنسی نیست؛ بلکه علاوه بر آن
انس و آرامش روانی، حفظ
عفت و مصونیت از
گناه، تولید و تکثیر نسل،
سلامت جسم و روان و
امنیت اجتماعی نیز از دیگر
اهداف ازدواج است. از آن‌جا که
خداوند تبارک و تعالی هر غریزه‌ای را که در انسان قرار داده است، برای ارضای صحیح آن نیز دستوراتی را فرموده است، برای غریزه جنسی که خداوند در وجود هر زن و مردی قرار داده، دستوراتی در قالب
حلال و حرام و
مستحب و
مکروه نسبت به آن داده است. این آداب و دستوراتی که پیرامون ازدواج و آمیزش جنسی بیان کرده، با توجه به همان اهداف است؛ یعنی هم بهداشت روانی ازدواج را در نظر گرفته تا
زن و مرد از طریق این رفتار به سکون و آرامش روانی و اوج لذت مشروع دست یابند و هم حفظ
عفت و سلامت نسل و مسائل بهداشتی را مورد توجه قرار داده است.
برخی اعمالی که هنگام
آمیزش مستحب است، عبارت‌اند از:
۱. گفتن
ذکر خدا و پناه بردن به او از شر
شیطان.
۲. زن و مرد هنگام آمیزش با
طهارت باشند.
۳.
جماع در شب‌های مخصوص باشد. (که بحث آن در ذیل خواهد آمد)
۴. مستحب است که دستمال زن و مرد از یک‌دیگر جدا باشد، اگر دستمالشان یکی باشد،
دشمنی و
نفرت به بار می‌آورد و ممکن است به
جدایی و
طلاق نیز بکشد.
اوقاتی که عمل جماع مستحب و مطلوب است:
۱. شب دوشنبه که در پی آن فرزند، حافظ
کتاب خدا و راضی به آن‌چه برایش قرار داده می‌شود.
۲. شب سه‌شنبه که در اثر آن بعد از
سعادت اسلام،
شهادت روزی او می‌شود، خداوند او را با
مشرکین عذاب نمی‌کند، دهانش خوش‌بو و دلش رحیم و جوان‌مرد خواهد بود و زبانش از
دروغ و
غیبت و
تهمت پاک می‌ماند.
۳. شب پنج‌شنبه که در پی آن فرزند از
حکما و عالمی از
علما خواهد شد.
۴. روز پنج‌شنبه هنگام زوال که در پی آن
شیطان به او نزدیک نگردد تا پیر شود.
۵.
شب جمعه که بچه خطیب و سخن‌گو خواهد شد.
۶.
روز جمعه بعد از عصر که آن فرزند از دانایانِ مشهور خواهد شد.
۷. شب جمعه بعد از
عشا که
امید است آن فرزند از ابدال (شبیه
والدین) باشد.
۸. شب اول
ماه رمضان.
در
روایات اشاره شده است که گاهی اوقات جماع در حد
اعتدال، باعث فروکش کردن حرارت بدن و تعادل مزاج و آرامش می‌گردد.
اگر در روایات به حافظ قرآن شدن، فیض شهادت، خطیب شدن و... اشاره شده، به معنی حتمی الوقوع بودن آن نیست و این اشاره به این است که اگر شرایط دیگر نیز مساعد باشد، این زمینه در او وجود دارد و راحت به این مسائل می‌رسد؛ به عنوان مثال، اگر کشاورزی بگوید در این زمین گندم خوب به بار می‌آید، منظور این است که اگر دانه‌های کاشته شده مرغوب باشد، به موقع آبیاری گردد، علف‌های هرز زیاد نروید و شرایط آب‌و‌هوایی مهیا باشد و...، گندم خوبی خواهد داد (پس زمین خوب زمینه مساعد و مناسب است).
چیزهایی که هنگام آمیزش
مکروه است:
۱. آمیزش در خانه‌ای که فرزندی صدای آن‌ها را می‌شنود یا آن‌ها را می‌بیند و یا نفس آن‌ها را می‌شنود که باعث
زناکار شدن فرزند ناظر خواهد شد و آن بچه هرگز
پرهیزکار نخواهد شد.
۲. عریان نزدیکی کردن.
۳. پشت به
قبله و رو به قبله آمیزش کردن.
۴. صحبت کردن در حین نزدیکی به غیر از
ذکر خداوند.
۵. نگاه کردن به فرج زن هنگام
نزدیکی.
۶. جماع در شبی که قصد سفر دارد.
۷. خضاب کردن که موجب می‌شود فرزند مُخَنَّث (مرد زن‌صفت) شود.
۸. نزدیکی با همسر خود با تصور و
شهوت به زن دیگر، که باعث دیوانگی فرزند می‌شود.
۹. نزدیکی در زیر درخت میوه‌دار.
۱۰. در بین راه یا در داخل کشتی که لعنت خداوند و
ملائکه را در پی دارد.
۱۱. بعد از احتلام و قبل از وضو یا غسل که می‌تواند سبب دیوانگی فرزند شود.
۱۲. ایستاده نزدیکی کردن که در نتیجه آن فرزند در رخت‌خواب
بول می‌کند
۱۳. بی‌وضو بودن زن باردار در هنگام آمیزش که در اثر آن فرزند کوردل و
خسیس می‌شود.
۱۴. نزدیکی در پشت بام که بچه
ریاکار،
منافق و بدعت‌گذار خواهد شد.
۱۵. نزدیکی در مقابل تابش مستقیم
نور خورشید که در نتیجه آن فرزند
فقیر خواهد بود تا زمانی که بمیرد.
۱۶. نزدیکی در زیر
آسمان.
۱۷. نزدیکی در سفری که آب برای غسل کردن پیدا نشود.
۱۸. نزدیکی در حالی که انگشتری در دست داشته باشد که نام خدا به آن است.
۱۹.
وطی کردن در دُبُر (پشت)
زن که برخی
علما کراهت شدید و برخی در حد
حرام می‌دانند.
اوقاتی که عمل جماع مکروه است:
۱. بین طلوعین.
۲. بعد از
غروب تا رفتن سرخی طرف مغرب.
۳. شب
خسوف (ماه‌گرفتگی).
۴. روز
کسوف (خورشیدگرفتگی).
۵. شب و روزی که درآن بادهای سیاه سرخ و زرد بوزد.
۶. هنگام زلزله.
در رابطه با اثر جماع در شش مورد فوق آمده که
پدر و مادر در فرزند خود چیزی که دوست دارند، نمی‌بینند.
۷. در اول ماه (غیر از
ماه رمضان) نیمه ماه و آخر ماه.
۸. هنگامی که آفتاب
طلوع می‌کند و زرد باشد.
۹. بعد از ظهر که در اثر آن فرزند لوچ خواهد شد.
۱۰. بین
اذان و اقامه که فرزند حریص به خون‌ریزی خواهد بود.
۱۱. شب
عید فطر که فرزند شرور خواهد شد.
۱۲. شب
عید قربان که فرزند شش انگشتی یا چهار انگشتی خواهد بود.
۱۳. شب
نیمه شعبان که فرزند شوم و در صورتش نشان سیاهی خواهد بود.
۱۴. ساعات اول شب که فرزند ساحر خواهد بود و
دنیا را بر
آخرت بر می‌گزیند.
۱۵. زمانی که
قمر در عقرب باشد. (برای دانستن این اوقات می‌توان از تقویم‌های نجومی استفاده کنید.)
۱۶. زمانی که تحت شعاع باشد. که برای دانستن این دو زمان (۱۶ و ۱۵) می‌توان به
تقویم نجومی رجوع کرد.
در بحث
مکروهات، اگر از شرور شدن بچه، نابینایی، حریص شدن، ساحر شدن و .... بحث شده است، به معنی حتمی الوقوع بودن این صفات نیست؛ بلکه به این معنی است که زمینه رشد این صفات در آن‌ها وجود دارد که اگر شرایط دیگر دست به دست هم دهند و با این زمینه مساعد همراه شود، آن صفت و
عیب تحقق پیدا خواهد کرد و اگر مراقب باشند و بخواهند جبران کنند، می‌توانند این زمینه بد را با اختیار خود از میان بردارند و صفات مثبت را در خود تقویت کنند؛ البته بیش‌تر به زمانی که زن و شوهر قصد
انعقاد نطفه دارند، مربوط می‌شود. برخی علما برای رهایی از این
عیوب رعایت مسائل فوق،
صدقه دادن و
دعا را توصیه می‌کنند.
مواردی که آمیزش حرام است:
۱. زمانی که
زن حائض باشد.
۲. زمانی که زن با
خون نفاس (خونی که بعد از زایمان زن به مدت ۳ الی ۱۰
روز می‌بیند) باشد.
۳. بعد از پاک شدن از خون حیض یا نفاس و قبل از غسل کردن نزدیکی را بعضی
علما حرام می‌دانند.
همان‌طور که می‌دانید
ارضای غریزه جنسی در ازدواج، هدف نهایی نیست؛ بلکه مسیری است برای تولید نسل و
تربیت فرزندان صالح که در عوض تحقق این مهم لذت و آرامش روانی نصیب
زن و مرد می‌شود. علاوه بر رعایت
احکام بیان شده، توجه به برخی موضوعات، زمینه را برای بهره‌وری و لذت بیش‌تر از این ارتباط فراهم می‌سازد. از جمله این‌که زوجین در رفتارهای جنسی به نیازهای همسر خویش توجه نمایند؛ زیرا ناکامی زن یا مرد در ارتباط جنسی ناقص، ممکن است موجب تنش و رفتارهای ناسازگارانه در روابط گردد.
نظر شما را به برخی از این موارد جلب می‌کنیم:
در این باره به دو
روایت اشاره می‌کنیم:
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) عدم رعایت مقدمات آمیزش را
ظلم شمرده‌اند و فرمودند:
«
ثَلَاثَةٌ مِنَ الْجَفَاء ... مُوَاقَعَةُ الرَّجُلِ اَهْلَهُ قَبْلَ الْمُدَاعَبَةِ؛
سه چیز
ظلم است: ... یکی از آن‌ها آمیزش مرد با همسر خود می‌باشد، بدون این‌که از طریق بازی و شوخی او را آماده کرده باشد».
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) خطاب به
زنان فرمودند: «
لِلنِّسَاءِ لَا تُطَوِّلْنَ صَلَاتَکُنَّ لِتَمْنَعْنَ اَزْوَاجَکُنَّ؛ زنان نباید به خاطر جلوگیری از استمتاع شوهران خود، نماز خود را طولانی کنند».
درباره زینت نکردن زوجین برای یک‌دیگر، به روایت زیر توجه کنید:
رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم): «
لو لا ان المراۀ تصنع لزوجها لصلفت عنده؛
رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلم) فرمودند: اگر زن برای شوهرش آرایش نکند، نزد او پذیرفته نخواهد شد».
درباره عدم توجه به احکام شرعی و توصیه‌های بهداشتی به
روایات زیر توجه کنید:
«
رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم): اغسلوا ثیابکم و خذوا من شعورکم و استکانوا و تزینوا و تنظفوا فان بنی‌اسرائیل لم یکونوا یفعلون ذلک فزنت نساؤهم؛
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمودند: لباس‌هایتان را بشویید و موهایتان را
اصلاح کنید و خود را برای زنانتان
زینت کنید و
نظافت را رعایت نمایید؛ چراکه بنی‌اسرائیل این موارد را رعایت نکردن و زنانشان
[به خاطر عدم ارضای جنسی
] زناکار شدند».
«
عَنْ اَبِی‌عَبْدِاللَّهِ (علیه‌السلام): قَالَ سَاَلْتُهُ عَنْ اِتْیَانِ النِّسَاءِ فِی اَعْجَازِهِنَّ قَالَ هِیَ لُعْبَتُکَ فَلَا تُؤْذِهَا؛ از امام صادق (علیه‌السلام) در مورد نزدیکی با
زنان از دبر سؤال شد،
امام فرمودند:
زن موجب سرگرمی است، آن را اذیت نکنید».
۱. ریحانه بهشتی، سیما میخبر نور الزهراء، ۱۳۸۲ ش.
۲. حلیة المتقین، علامه مجلسی، فکر آوران، ۱۳۸۰ ش.
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «آداب شرعی مسائل زناشویی»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۰۸/۰۸.
